StAnna288

St. Annastraat 288

Naamsteen

ROZENHOF

Hierbij 2 plaatjes van St. Annastraat 288. In de gevelsteen de naam van het pand “Rozenhof” in mooie Jugenstilletters. Momenteel zit in dit pand de Afdeling Nijmegen van het Nederlandse Rode Kruis.

In 1916 was de weduwe Terwindt-Van Maanen bewoonster van deze nog niet lang daarvoor gebouwde villa. In De Gelderlander van 5 juni 1916 wordt er melding van gemaakt dat deze weduwe een enorme rozentuin had laten aanleggen aan de overkant van haar huis aan de St. Annastraat, op het terrein tussen het toenmalige Canisiusziekenhuis en de scheidingsgrens met het landgoed Heyendael, zijnde de huidige Kapittelweg. Dat grondgebied, samen met het Sint Canisiusziekenhuis en de grond ten noorden daarvan tot aan de Verlengde Groenestraat stond in die jaren bekend als het landgoed 'Rozenhof'. De naam van het pand St. Annastraat 288 ontleende daaraan dan ook zijn naam. 

In 1918 werd de villa in het openbaar geveild. De Gelderlander berichtte als volgt: 

'Notaris Hekking te Nijmegen en Mertens te Rosendaal zullen op donderdagen 26 september en 10 october 1918, des namiddags om 8 uur, op de bovenzaal van café Meurs aan de Lange Nieuwstraat aldaar, in het openbaar veilen en verkoopen: de onlangs gebouwde villa "Rozenhof", gelegen te St. Anna bij Nijmegen aan de halte van de Stoom- en Electrische Tram, gemerkt no. 288, kadaster Hatert Sectie C, no. 3872, groot 15 aren, 55 centiaren'.

De villa is daarna enige decennia door (rijke) particulieren bewoond. In verschillende Gelderlander-advertenties uit die tijd werden telkens weer R.K. nette dienstmeisjes gevraagd als hulp in de huishouding van nummer 288. 
Vanaf eind 40-er jaren had H. Hoyng, vrouwenarts, in deze villa zijn praktijk. Vanuit dit pand trad hij tevens naar buiten als "Medisch leider van het Katholiek Bureau voor Huwelijksvoorlichting". 

Inzender: Sjaak Rutten

REAGEER

Reactie 1:

Peter Mertens, 25-01-2011: Beste gevelsteners,

Ik heb mijn gevelsteen van de Palmstraat 37 gezien, maar ook de gevelsteen van ons huis aan de st. Annastraat 288 "De Rozenhof". Ik zie niet dat onze bewoning door jullie is gemeld van deze mooie villa plus de dokterspraktijk eraan vast, die door Dr. Hoying blijkbaar van de paardestal plus de slaapkamer van de dienstbode was verbouwd tot wacht- en spreekkamer. En er het koetshuis had laten staan plus een zoldertje er boven.
Professor Dr. A.Th L.M.Mertens van Sociale Geneeskunde en gezin van 12 kinderen woonde er van 1959-1975 en heeft toen De Rozenhof met veel moeite verkocht aan het Rode Kruis die later alle tuinen heeft vernield en tot parkeerplaats heeft bestraat.
Mijn vader werkte o.a. op het pand De Driewegen op de hoek van de St. Annastraat en de Hatertseweg waar alleen nog het koetshuis van staat, vanwege de vergroting van het T-kruispunt: de drie wegen!
Jammer dat jullie er geen gevelsteen van hebben gefotografeerd. Mochten jullie de historie van De Driewegen nog achterhalen van een persoon uit Nederlands Indie, dan doe het graag.

Toevoeging:

Rob Essers, 27-10-2012: Elders op Noviomagus.nl staat inmiddels meer informatie over Huize Driewegen.

Reactie 2:

Rudo Hermsen, 01-03-2011 (gecorrigeerd 15-01-2012): Vanaf 1938 tot en met 1946 heeft Ir. Thomas Rosskopf, directeur en oprichter van Smit Transformatoren met zijn familie in dit huis gewoond, St. Annastraat 288. (Daarvoor woonde hij op St. Annastraat 187, vanaf 1913.)

Onderstaande foto is uit zijn familiealbum. Met pen is erbij geschreven Ouderlijk huis Rosskopf Nijmegen, Rozenhof aan de St. Annastraat

In 1946 verhuist hij naar de Archipelstraat 101 in Nijmegen.

terug

Reactie 3:

Rob Essers, 07-02-2018: Voor de bouw van de villa is op 21 januari 1913 vergunning verleend aan de firma Gebr. Haspels. Op bouwtekening D12.384423 is boven de ingang een loggia (inpandig balkon) te zien. Bij de aanbouw van een garderobe in 1919 is deze volgens tekening D12.385814 van W.J.H. van de Waarden nog aanwezig. Bij de aanleg en wijziging van de huisriolering waarvoor op 4 juli 1933 en 27 april 1934 vergunning is verleend, blijkt de loggia verdwenen te zijn. Kennelijk heeft er in de periode 1919-1933 een uitbreiding van de badkamer plaatsgevonden waarbij een raam met daaronder de gevelsteen met de naam ROZENHOF. op de huidige locatie zijn aangebracht.

De naam van de villa is bedacht door de weduwe Terwindt, die in 1898 met haar echtgenoot steenfabrikant Louis Terwindt vanuit Nijmegen naar Brussel was verhuisd. Na zijn overlijden vestigde zij zich in augustus 1914 weer in Nijmegen. Voordat zij de nieuwe villa (bouwjaar 1913) betrok, werd er een serre aan de zuidkant en een garage en stal achter de bestaande garage aan de achterzijde aangebouwd (bouwvergunning d.d. 20 januari 1914).
Marie Mathilde Thérèse van Maanen, geb. Semarang 22 maart 1867, † Hatert 17 mei 1918, dr. van Joseph en Anna Maria Hypolitha Deutz, tr. Rotterdam 28 jan. 1890 Marie Joannes Aloijsius Terwindt, geb. Nijmegen 4 maart 1865, † Brussel 24 mei 1913, zn. van Hermanus Lambertus en Willemina Clasina van Heukelum.

Het echtpaar was kinderloos. Tegenover de villa liet de weduwe een Italiaanse tuin aanleggen die in De Gelderlander van 4 juni 1916 uitgebreid werd beschreven. "Het voorste gedeelte is overeenkomstig den naam Rozenhof één uitgestrekte rozengaarde of rosarium (...)." Het achterste gedeelte is te zien in de rechterbovenhoek van luchtfoto F58350 (Datering: 1935). Daarop is ook het "kippen- en duivenhok met loop" te zien waarvoor op 21 maart 1916 vergunning werd verleend (zie bouwtekening D12.385176). In de uithoek stond "een sierlijk gebouw" met de stallingen en garages dat in nog juni 1916 in aanbouw was en in of omstreeks 1935 is gesloopt. Afbeelding KPA-III-40 (Datering: 1915-1925) geeft een indruk van de omvang van de tuin.


detail van RAN KPA-III-40 (Datering: 1915-1925)


detail van RAN F58350 (Datering: 1935)


Volgens het adresboek van 1916 woonde ook Ignace baron Kervyn de Volkaersbeke op het adres St. Annastraat 288. Hij was een kleinzoon van Philippe Kervyn de Volkaersbeke (1815-1881). Of hij met of zonder zijn gezin naar Nederland was gevlucht voor de Eerste Wereldoorlog, heb ik niet kunnen achter halen.
Ignace Leon Louis Marie Ghislain baron Kervyn de Volkaersbeke, geb. Nazareth (België) 4 dec. 1878, † Gentbrugge 3 aug. 1942, zn. van Alfred baron Kervyn de Volkaersbeke en Mathilde Coppieters, tr. Gent (België) 26 nov. 1904 (echtsch. uitgespr. 27 aug. 1919) Renée de Ghellinck de Walle, geb. Gent (België) 28 dec. 1884, dr. van Maurice en Clara de Hemptinne; zij hertr. Berlijn 31 mei 1920 Eugène Wendt.
Uit dit huwelijk:
Emmanuel baron Kervyn de Volkaersbeke, geb. Brussel 6 maart 1912, † ald. 18 okt. 1956.

De relatie van baron Kervyn de Volkaersbeke met de weduwe Terwindt is mij niet helemaal duidelijk. Na haar dood heeft hij de erfenis afgewikkeld waarbij de villa en de tuin in aanvankelijk verschillende handen overhingen.
Reactie 4:

Rob Essers, 08-02-2018: In De Gelderlander van 12 oktober 1918 stond dat "Door de notarissen Hekking te Nijmegen en Mertens te Roosendaal is verkocht de villa „Rozenhof” te St. Anna bij Nijmegen, groot 15 A. 55 c.A., aan den heer Th. Holt te Bussum voor f 40.500."; zie ook archief Notaris Hekking 1883-1926. De koper van perceelnummer 3872 in sectie C van de kadastrale gemeente Hatert is Theodorus Adrianus Holt, een zwager van Anton Caspar Rudolph Dreesmann (1854-1934).
Theodorus Adrianus Holt, geb. Haarlem 21 dec. 1867, † Lörrach bij Basel 7 juni 1927, begr. Brussel, zn. van Fredrik en Pieternella Elizabeth Reijnart, tr. 1e Franeker 30 aug. 1893 Antoinette Tombrock, geb. Franeker 30 aug. 1871, † Bussum 25 juli 1918, dr. van Joseph Leopold en Maria Anna Theresia Tyssling [Theissling]; tr. 2e Barneveld 1 maart 1919 Anna Jeanette IJdo, geb. ’s-Gravenhage 31 mei 1886, † na 1970, dr. van Hendrik Bernard en Catharina Louisa van Zonneveld; zij hertr. Brussel aug. 1928 Carl Gerstenberg.

Dorus Holt was de eerste directeur van Vroom en Dreesmann 's-Gravenhage. Kort na de dood van zijn eerste echtgenote kocht hij villa "Rozenhof". Uit niets blijkt dat hij ook eigenaar was van de reusachtige tuin aan de overzijde van de St. Annastraat. Het gebouw met de stallingen en garages kreeg in of omstreeks 1920 het adres St. Annastraat 289 (vanaf 20 mei 1932: nummer 297); zie woningkaarten 1920-1946 (3 van 4). Th.A. Holt staat in het adresboek van 1922 voor het laatst vermeld met het adres St. Annastraat 288 en telefoonnummer 2050. Uit de Naamlijst voor den telefoondienst 1923 blijkt A.S. Neuerburg met telefoonnummer 1728 op dit adres te wonen.

Volgens het adresboek 1920 woonde ingenieur Jacques Janssen op het adres St. Annastraat 289. In 1922 blijkt Jacques Marie Joseph Antoine Janssens (1870-1940) al weer verhuisd te zijn en werd het pand kennelijk niet bewoond. Op de woningkaart staat M.A. Drukker als eerste vermeld. Vermoedelijk is hij niet de bewoner, maar vanaf 15 april 1920 wel de eigenaar van de tuin en de opstallen; zie ook archief Notaris Hekking 1883-1926.
Markus Alexander Drukker, geb. Nijmegen 19 okt. 1862, † Nijmegen 6 juli 1933, zn. van Leon en Jetje Reens, tr. Mannheim 5 okt. 1894 Marie Frederike Traub, geb. Mannheim 1 okt. 1870.
Uit dit huwelijk:
1. Louis Victor Maurits Eugène Drukker, geb. Nijmegen 26 sept. 1895, † Haarlem 9 juli 1961, tr. Maastricht 19 nov. 1925 Fernande Charlotte Hélène Cécile Peerboom, geb. Maastricht 24 jan. 1894, † 14 febr. 1968, dr. van Godefridus Hubertus en Bernardina Janssen.
2. Marij Ernestine Henriëtte Louise Drukker, geb. Nijmegen 19 aug. 1896, † Amsterdam 18 april 1981, tr. Nijmegen 10 juni 1919 Maurits van Zwanenberg, geb. Oss 5 maart 1896, koopman, † Birkenau (Polen) 13 aug. 1942, zn. van Arnoldus en Catharina Levison.
3. Joseph Max Berthold Harrij Drukker, geb. Nijmegen 11 okt. 1897, † ald. 1 april 1976, tr. Nijmegen 19 nov. 1929 Anne Madelene Louise Wijers, geb. 20 sept. 1896, † Rotterdam 31 dec. 1976.
4. Albert Léon Marcel Frederik Drukker, geb. Nijmegen 25 april 1899, † na 1982.
5. Paul Willem Charles François Drukker, geb. Nijmegen 14 dec. 1900, † Auschwitz 9 maart 1944.
6. Levenloze dochter, geb. Nijmegen 1 maart 1902.

Markus Alexander (Maurits) Drukker woonde in 1920 op het adres Keizer Karelplein 1 en in 1922 tijdelijk in het Oranje-Hotel, Stationsweg 18. Per 15 juli 1923 verhuisde hij met zijn gezin naar St. Annastraat 288. Hij had hetzelfde telefoonnummer 1728 als de vorige bewoner. In de Naamlijst voor den interlocalen telefoondienst 1929 stond Maurits Drukker nog met dit adres en telefoonnummer vermeld. Volgens adresboek van 1932 was het pand onbewoond.

Na de dood van Maurits Drukker in 1933 veranderde de tuin tegenover de villa al vrij snel in een woningbouwlocatie. De bouwvergunning voor de eerste zes huizen (St. Annastraat 301 t/m 311) werd op 19 december 1934 aangevraagd door aannemer L. Brand. Het adres St. Annastraat 297 (was: nummer 289) is vervallen op grond van een voorstel d.d. 14 februari 1935. De straatnamen Kapittelweg en Proosdijweg zijn op 24 april 1936 door B&W vastgesteld.

Uit de adresboeken en telefoonboeken blijkt dat in de periode 1933-1938 schoonzoon Maurits van Zwanenberg (1896-1943), directeur van de N.V. Organon, op het adres St. Annastraat 288 woonde. Gelet op zijn raadslidmaatschap in Oss en zijn arrestatie in 1938 in verband met een zedenschandaal (zie Het Nieuws van den Dag voor Nederlandsch-Indië van 31 maart 1938) is het niet aannemelijk dat villa "Rozenhof" gedurende de gehele periode zijn hoofdadres was.

De volgende bewoners van villa "Rozenhof" waren de heer en mevrouw Rosskopf-Lennarz. In een advertentie in de PGNC van 24 november 1938 meldden zij de verhuizing van St. Annastraat 187 naar St. Annastraat 288; zie Reactie 2 en archieffoto F9758 (Datering: 1938-1946):

Reactie 5:

Rob Essers, 07-03-2018: In het Verblijfregister van vluchtelingen in de stad (RAN, archief secretarie, Inventarisnummer 33623) vond ik Baron Kervijn de Volkaersbeke terug op scan 76 van 140 (zie Reactie 3). Hij werd op 2 december 1878 in Gent geboren en op 1 september 1915 ingeschreven op het adres St. Annastraat 288. Volgens het register was hij tijdens de inschrijving ongehuwd. Blijkbaar is hij op 28 juli 1915 zonder (ex-)echtgenote en zoon vanuit Roermond naar Nijmegen gekomen.
Reactie 6:

Hessel, 08-03-2018: In dat verblijfsregister van vluchtelingen staat -ook op de St Annastraat 288- nóg een Belg: Arthur Joseph Merveille (geboren 25-06-1890), van beroep chauffeur.

Ignace Leon Louis Marie Ghislain baron Kervyn de Volkaersbeke haalde in 1917-18 enkele malen de krant, o.a. als lid van een comité voor een "weldadigheids-avond ten bate van de arme Fransche kinderen uit het bezette gebied" (PGNC 13-05-1917) en als prijswinnaar met een fokmerrie op het Nijmeegsch Concours Hippique (Gelderlander 02-09-1918).

Nog iets opmerkelijks is te vermelden over deze burgemeesterszoon uit Nazareth bij Gent: op 4 Augustus 1914 toen in WO-1 de eerste Duitse troepen België binnentrokken, was hier de paniek of Nederland al of niet in de oorlog zou worden betrokken. Waren de Duitsers via ons grondgebied België binnengevallen? Dit werd weerlegd in een breed onderzoek met getuigenverklaringen en een rapport gedagtekend 13-1-1915. Onder de getuigen bevond zich "Baron Ignace Kervijn de Volkaersbeke, uit Gent, sedert Juni 1914 te Vaals wonende op 100 Meters afstands van de Duitsche grens." (bron: Bataviaasch nieuwsblad 17-12-1915).
Reactie 7:

Hessel, 15-03-2018: Uit De revue der sporten jrg 11, 1918, no 19, 16-01-1918:
Hippische Schetsen, door A.J.G. van Merkesteyn. De Harddraver als Gebruikspaard.
[p256 vermeldt o.a. Max Jurgens als paardenbezitter]
[p257] Bij gelegenheid van mijn verblijf te Nijmegen, had ik het genoegen kennis te maken met een Belgisch sportman, Baron Kervyn de Volkaersbeke, [..] eigenaar van Night Watch [..] een buitengewoon fraai paard, dat snelheid aan uithoudingsvermogen paart [.. met] een record van 1 min. 27 sec. gemaakt over 3500 M. in zwaar terrein te Deinze. De hengst is o.a. ook winner van den Grand Prix d'Ostende, (4500 M.) en van den Prix de Fond d'Ostende (8000 M.), verrichtingen, die hem een eerste plaats doen innemen onder de eerste klasse dravers [..]
Night Watch staat thans ter dekking à raison van f 50,- op villa "Rozenhof" te St. Anna (Nijmegen). [..] Baron Kervyn bezit verder een buitengewoon goede merrie in Espérance, [..] die hier is afgebeeld met haar 4 maanden oud veulen van Night Watch; [..]


[Redactie: is deze foto gemaakt in Nijmegen?]

Reactie 8:

Rob Essers, 15-03-2018: Volgens mij is de foto gemaakt aan de noordzijde van het pand dat omstreeks 1920 het adres St. Annastraat 289 (vanaf 20 mei 1932: nummer 297) kreeg en rond 1935 is gesloopt. Dit gebouw met stallingen en garages stond aan de zuidoostkant van Thesaurierweg 3 (bouwjaar 1948). Op het detail van RAN F58350 (zie Reactie 3) is dezelfde ronde boog boven de garage- of staldeuren te zien.
Reactie 9:

Hessel, 16-03-2018: Van tuinarchitectuur naar afbraak en nieuwe wegen:


De Gelderlander 04-06-1916


PGNC 23-02-1935

EEN „PROOSDIJWEG" EN EEN
„KAPITTELWEG"
Nieuwe straten boven aan de St. Annastraat.

Zooals men weet zijn twee nieuwe straten aangelegd op de terreinen van het vroegere landgoed „Rozenhof", bovenaan de St. Annastraat, voorbij het R.K. Ziekenhuis. Komende van af het Keizer Karelplein vindt men deze wegen aan zijn linkerhand.
Wij vernemen nu, dat B. en W. besloten hebben aan den eersten linkerzijweg den naam te geven van „Proosdijweg" en aan den tweeden linkerzijweg, dien van „Kapittelweg". Beide benamingen zijn gegeven op grond van historische overwegingen.
Het was n.l. in het jaar 1517, dat Hertog Karel van Gelre de proosdij van het betreffende kapittel begiftigde o.a. met een stuk land, waarop nu het Canisius-Ziekenhuis is gebouwd. Sindsdien heeft het land tot op den huidigen dag steeds den naam proosdij behouden. Aan de Verlengde Groenestraat vindt vond men een huis, dat den naam proosdij draagt. Ziehier dus de verklaring van den naam "Proosdijweg", terwijl het eveneens duidelijk is, waarom de tweede weg "Kapittelweg" genoemd werd.

PGNC 05-05-1936

Reactie 10:

Rob Essers, 18-03-2018: In De revue der sporten jrg 11, 1918, no 19, 16-01-1918, p. 258 (zie Reactie 7) staat een tweede foto met het onderschrift "Night Watch, Amerikaansche harddraver, winner o.a. van den Grand Prix d'Ostende, record 1.27, eig. Baron I. Kervijn de Volkaersbeke, St. Anna bij Nijmegen."

Op deze foto is bij de staart van het paard nog net een stukje van de rozentuin van de weduwe Terwindt te zien. Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid stond de laanbeplanting op de achtergrond op beide foto's langs de Verlengde Groenestraat.
Rechtsonder in de hoek staat "Schnabel sc". Het gaat hier om Schnabel clichés. Waarschijnlijk heeft Dirk Gerardus Andries Schnabel (1870-1933) de foto's niet zelf gemaakt. Zie ook Wikipedia (overleg)
Reactie 11:

Hessel, 18-03-2018: bij de foto van Night Watch: de auteur van het artikel schreef een bladzijde eerder: "Baron Kervyn was aanstonds bereid een foto van dezen draver ter reproductie af te staan".
REAGEER:

Uw aanvullingen of opmerkingen zijn welkom!
Met dit formulier kunt u (nog) geen foto's versturen. Gebruik daarvoor uw e-mailprogramma.
Opmaak kan wel, bv <b>Vet</b> of <i>cursief</i> geeft Vet of cursief.