© copyright Henny Meijer; Digitale bewerking: Mark van Loon/Stichting Noviomagus.nl

De komst van de grondtroepen van operatie Market Garden
in Nijmegen

door Henny Meijer

Inleiding - XXXe legerkorps - Hell's Highway - Nijmegen - Besluit - Literatuur - Reacties

Waar vochten de Britse militairen met tanks en pantserwagens
in en om Nijmegen?

Hieronder een poging om de krijgsverrichtingen in- en om Nijmegen van de leden van het Britse XXXe Leger Korps te kwantificeren in een zo kort mogelijke samenvatting.

De eerste Sherman tanks van de Grenadier Guards Group bereikt Grave
Dinsdagmorgen 19 september, 10.00 uur

Feit is dat de eerste pantserwagens van Horrocks' XXX Army Corps om 8.20 uur op dinsdagmorgen 19 september 1944 de brug bij Grave bereiken t.w. van B squadron 2/ Household Cavalry (2/HCR), terwijl de eerste tanks van de Grenadier Guards Group om 10.00 uur deze brug bereiken. Deze brug was reeds op zondag 17 september in Amerikaanse handen door Company E, Bn 2/504 PIR/82t A.D., geleid door Capt John Thompson (naar wie deze brug later genoemd werd).

Ze worden gedirigeerd naar Nijmegen, doch zoals eerder beschreven, bij Alverna moeten ze terug om via Overasselt, Heumen het Maas-Waal kanaal over te steken. Hierna gaat de colonne via Malden naar Nijmegen en rechtsaf via Heumesoord naar het verzamelpunt Sionshof aan de Groesbeekseweg.

Verzamelpunt Sionshof, Groesbeekseweg, 19 september 1944.

Hier blijven de tanks en pantserwagens van de Grenadier Guards Group, terwijl de pantserwagens van B squadron 2/Household Cavalry (2/HCR) via de Sofiaweg naar Berg en Dal rijden ter ondersteuning van het US 508 PIR.82nd A.D (Lt. Col Louis Mendez) in Berg en Dal en Ubbergen.

Met hun kanons, samen met die van de US Para Field Artillery 82nd A.D., die morgen met Gliders in Groesbeek gearriveerd, bestoken zij de Duitse stellingen o.a. bij Beek en Wyler.

Door Gen. Allan Adair wordt zijn hele Grenadier Guards Group toegewezen om samen met de Para's van 2/505 PIR (Vandervoort) de aanval op de zuidelijke brugopritten te leiden. Voor de Grenadier Guards Group wordt een plan gemaakt om met de Amerikaanse Para's naar de Waalbruggen op te trekken, geleid door Nederlandse gidsen.

Lt. col. Edward H Coulburn, DSO,ON3 m/zw. C.O. 1st Bat Grenadier Guards/1st (Motorized) Battalion the Grenadier Guards Infantry verdeelt zijn 40 tanks (10 tank platoons), 20 voor de aanval op de spoorbrug en 20 voor de aanval op de verkeersbrug.

Dinsdag 19 september

B en C Squadron 15/19 Hussars
Ondersteuning: Battery 86 Hertfordshire Yeomanry Field Regt. Royal Artillery

17.00 uur. Drie colonnes vertrekken van Sionshof naar Nijmegen geleid door Nederlandse gidsen.

A. "Road Bridge Column", bestemming verkeersbrug 505 PIR (C.O. Lt. Col. "Vandy" Vandervoort) Gids Adriaan Slob.

Bestond uit 2/505 PIR, ca 400 man Cie E en Cie F (Riffle Cie) en drie troops, totaal 12 Britse Sherman tanks (met 17 pounder kanon) van het 2nd Bat. Grenadier Guards, de Grenadier Group van Edward Coulburn.

19 september 1944. Road Bridge Column A.van Vandervoort klaar voor Amerikaans-Britse samenwerking.

Een van de drie uitgeschakelde Sherman tanks (van Lt. John Mollers)
Op 19 september 1944 van Vandervoorts's Road Bridge Column.
Locatie: Graat van Roggenstraat/Dr. Claes Noorduynstraat

Straatgevechten waarbij de Para's huis voor huis veroverden meestal via de daken. Hierbij komen o.a. ervaren Squadleaders om (Thomas Burke, Richard Crouse en Ben Popilski). De Sherman tanks zijn erg kwetsbaar in de straatgevechten rondom het Mariaplein en het Diaconessenziekenhuis Wilhelmina in de Dr. Claes Noordduijnstraat en Graadt van Roggenstraat, waarbij drie Sherman tanks van Lt. John Mollers afdeling worden vernietigd door anti-tank geschut, z.g. snelvuur-kanons.

De tanks banen zich als buldozers door de tuinen. De Para's van de Easy Company/ 2 Bat. /505 PIR gebruiken hun bazooka's om gaten te slaan in de huizen teneinde vooruit te komen. Ze schakelden een snelvuur kanon uit, dat de Duitsers in een huis hadden gemonteerd.

Doch ze komen zonder veel verliezen in de huizen aan de St Canisiussingel, die uitzicht geven op het Keizer Lodewijkplein, afgegrendeld door een 88 mm luchtafweer kanon, dat zodanig is opgesteld dat het op alle toevoerwegen kan schieten. (St. Jorisstraat, St. Canisiussingel, Mr. Franckenstraat en Barbarossastraat) met Huize Belvoir als bastion met een verdedigingsgordel bij de Ubbergseweg (een oprit naar de verkeersbrug. Vier Duitse tanks staan paraat ter verdediging van de zuidelijke oprit.

De "Road Bridge Column" commandant Col. Ben Vandervoort 2/505 PIR rapporteert dat hij met zijn strijdmacht Column A, klaar staat om het Hunnenpark te nemen en de Britse tanks op de verkeersbrug te leiden teneinde een bruggenhoofd bij Lent te creëren. Doch de generaals besluiten anders. Hij moet zijn positie vasthouden voor de aanval in de volgende morgen 20 september 1944, waarin Britse tanks het Hunnenpark moeten veroveren vanuit het westen van het Valkhof/St. Jorisstraat en de overgestoken para's van 504 PIR de noordelijke opritten hebben veroverd.

Om 20.00 uur is een deel van de C-Column, anderhalf peloton sterk, geleid door Major Thorn zelf, vanaf het postkantoor opgerukt via de Van Broekhuysenstraat en het Hertogplein naar de Gerard Noodtstraat. Ze lopen in een hinderlaag, een Duits gemechaniseerd kanon dat een ware slachting veroorzaakt met haar hoogexplosieve projectielen. De voorste tank, vernield, blokkeert de weg voor het motorkonvooi. De overgebleven infanterie zoekt dekking in de omringende huizen.

Tegen middernacht trekt Major Thorne zijn uitgedunde groep tanks terug naar het postkantoor, omdat ze volgens hem geen bedreiging voor de vijand meer kunnen vormen. De gewonden en de gesneuvelden worden geëvacueerd. Alles wat als geschut voorhanden is, Britse artillerie en Amerikaanse 81 mm mortieren (vanaf het kerkhof aan de Daalseweg) schieten voortdurend op de Duitse stellingen in de hoop zoveel mogelijk schade toe te brengen aan de Duitse verdediging.

B. "Railway Bridge Column", bestemming spoorbrug (C.O. Capt. J. Neville, Grenadier Guards. Gids Herman van de Pol (een andere bron noemt Piet Gerrits)

2 Mob. Pelotons Infantry/2 Bat Grenadier Guards + Cie D/ 2 / 505 PIR+ vijf Sherman tanks 2/Bat. / Grenadier Guards (Lt. James Scott) komen via de Wezenlaan-Groenestraat, Graafseweg, Nieuwe Nonnendaalseweg en Koninginnelaan. De aanval op de spoorbrug op Dinsdag namiddag 19 september wordt afgeslagen door felle tegenstand van de Duitsers, Kronenburgerpark, Hezelpoort, Waalkade, Zuidelijke oprit spoorbrug. Hierbij sneuvelt o.a. US 1st Lt. Waverly W. Wray (postuum MWO4) door een sluipschutter. Door een Duits 88 mm kanon en twee snelvuurkanonnen worden twee Britse Sherman tanks uitgeschakeld, waarna de Column B. van Capt. J. Neville, Grenadier Guards, met gebrek aan munitie zich terugtrekt tot de kerk in de Krayenhofflaan.

C. "Post Office Column", bestemming hoofdpostkantoor (C.O. Maj. George Thorne Grenadier Guards), gids Henk van Berne.

Tank troop (4 Shermans) van no.1 Squadron, 2nd Grenadier Guards, twee infanterie pelotons van no. 3 Company, 1st Grenadier Guards en een peloton para's van 2/ 505 PIR rijden Nijmegen binnen via de Groesbeekseweg, Coehoornstraat, Van Gentstraat, Prins Bernardstraat (waar een anti-tank kanon wordt vernield, over de Oranjesingel in de Van Schevichavenstraat waar het postkantoor wordt ingenomen om ongeveer 17.30. Hier blijkt geen ontstekingsmechanisme naar de brug-explosieven noch Duitsers aanwezig te zijn.

Lt. Col. Edward Coulburn geeft bevel om een versterkte positie te vestigen in de Gerard Noodtstraat (tegenover het Hunenpark). Doch Column B Commandant Major George Thorne besluit het postkantoor als basis van zijn verdediging te gebruiken.

ShermanTank bij postkantoor wordt gerepareerd door Workshop van Royal Mechanical en Electrical Engineers.

De Nijmeegse verzetsman Jan van Hoof (22), als gids meegegaan met een verkenningsvoertuig, een Humber, zittend op het spatbord, rijdende richting spoorbrug, vanaf het postkantoor door de Ziekerstraat via de Houtstraat en de Lange Hezelstraat. De solitaire Humber F195193 wordt onder vuur genomen, doch wordt gemist.

Op de Nieuwe Markt aangekomen opent een Duits 20-mm snelvuurkanon in de voortuin op de hoek van de Lange Hezelstraat en de Kronenburgersingel, het vuur op de verkenningswagen. De Britten beantwoorden dit met een paar vuurstoten van hun mitrailleur. Het mag niet baten, want de Humber wordt getroffen en vliegt meteen in brand. Als levende fakkels kruipen L/Sgt William T. Berry, Royal Engineers en zijn chauffeur de Guardsman Albert Shaw uit het brandende voertuig en slepen zich nog over het wegdek van de Hezelstraat, waar ze in elkaar zijgen en de geest geven. Jan van Hoof wordt gepakt door de vijand en door het hoofd geschoten. Tijd: ca. 17.45 uur. [Redactie: zie ook De “Redder van de Waalbrug” vond de dood.]

Dinsdag 19 september, middag

Een Britse tank (van Lt. Scott), op weg naar het postkantoor, davert de Fagelstraat in en voorkomt dat de Duitsers ca 50 leden van de Nijmeegse Luchtbeschermingsdienst fusilleren. (zie het artikel over de LBD.

De dinsdag kenmerkt zich voor de brandstichting op grote schaal door de Duitsers. Een opsomming geeft een goed beeld van de omvang: Spoorstraat, Kronenburgersingel, Keizer Karelplein, van Schaeck Mathonsingel, de Burchtstraat met het eeuwenoude Stadhuis, Kelfkensbosch, Belvoir aan het Keizer Lodewijkplein, ten Hoetstraat, ten Hoetdwarsstraat, Museum Kamstraat, Jan van Goyenstraat, Hugo de Grootstraat, van Rosendaelstraat, Heijdenrijckstraat, St. Geertruidestraat, Batavierenweg, Reinaldstraat, Beatrixstraat, Barbarossastraat, Berg en Dalscheweg, Jacob Canisstraat, Mr. Frankenstraat, Hertogstraat, Gerard Noodtstraat, St. Jorisstraat, Lange Burchtstraat, Platenmakerstraat, Wintersoord, Mariënburgplein, Oude Stadsgracht, Houtmarkt, Broerstraat, overal slaan de vlammen uit de huizen als gevolg van de brandstichting door de fanatieke en onmenselijke Duitsers, SS, Wehrmacht en Hitlerjugend, waarbij zelfs mensen worden gedwongen in hun brandende huizen te blijven.

Het geeft in het donker een angstaanjagend licht rondom het Duitse bastion Valkhof, Hunnerpark en de beide Waalbruggen.

Ook de Duitse artilleriebeschietingen vanuit het Reichswald en vanuit de Betuwe op de straten rondom de bruggen blijven maar voortduren en vergen slachtoffers en huizen.

De gevolgen van 22 februari (bombardement) en de september 1944 vernielingen. Deze kaart "Zo kwam Nijmegen uit den oorlog!", verspreid door geheel ons land geeft het in droge cijfers weer: 2200 burgers gedood, 5500 zwaar verminkt. Het gehele centrum verwoest, nl. 400 zakenpanden, 60 straten, 7 kerken, de Universiteitsgebouwen en 2260 huizen. Bovendien 13.000 huizen zwaar beschadigd.

Brits plan van Brig. Generaal Norman Gwatkin C.O. van de 5th Guards Brigade, om het bolwerk Valkhof niet alleen vanuit het zuiden doch onverhoeds en voor de vijand verrassend vanuit het westen aan te vallen.
Grenadier-Guards Colonne B Combat Group (Capt. John Neville)
1st Bat GG C.O. Lt Col. Edward H. Goulburg
2nd Bat GG C.O. Moore

Geallieerd plan: Oversteek Waal in canvas stormboten door 3/504 PIR gevolgd door 1/504 PIR teneinde de beide noordelijke opritten van de bruggen te veroveren en een bruggenhoofd te slaan bij Oosterhout en Lent.

(Zie deze website onder Waaloversteek, oa strijd om de bruggen, deelnemerslijst, onderscheidingen)

De jonge commandant van de US 82nd Airborne Division bespreekt in zijn HQ in de bossen bij de NEBO zijn plan voor de Waaloversteek met de Commandant van Horrocks, Generaal Dempsey. Achter Gavin Lt. Gen Boy Browning die het plan een dag uitstelde.

Aanvalsplan geallieerden
20 september 1944
Tanks vanuit het westen
Para's van 505 PIR vanuit het Zuiden en Zuidoosten
Zuidelijke oprit verkeersbrug met Hunnerpark
Overzichtsfoto gemaakt na de slag, want de op 29/30 september
gemaakte pontonbrug is te zien
 
 

Duits plan (Veldmaarschalk Model in H.Q. in Kleve): Om 6.30 uur aanval op Nijmegen met drie versterkte groepen:
Gevechtsgroep Becker, over Beek-Nijmegen naar Neerbosch,
Gevechtsgroep Herman: via Mook over Malden, Hatert naar Hees.

Gevechtsgroep Greschlick stoot links en rechts door Groesbeek heen naar het Maas-Waal-kanaal.

Woensdag 20 september, 8.30 uur

Start zuiveren van vijandelijke eenheden in Nijmegen-West Waterkwartier en Hees) door Grenadiers van 1st Motorized) Battalion Grenadier Guards. Onder commando van Lt. Col. Edward H. Goulburn. Dit maakte 3/504 (Major Cook) en 1/504 PIR (Maj. W. Harrison) vrij om de Waaloversteek voor te bereiden, samen met C Company 307th Para Engineers (Capt. "Spike" Harris).

Colonne met ca 800 voertuigen komen met een halve dag vertraging aan in Grave op woensdagmiddag 20 september.
Trucks met de canvas stormboten rijden naar de PGEM centrale en arriveren rond 14.00 uur.

Aanval op de spoorbrug door Cie/sqadron Groups Colonne B (Capt. John Neville) van de Grenadier Guards Infanterie met Vandervoorts' 2/505 PIR para's ondersteund door Grenadier tanks.

Taaie tegenstand door Kampfgruppe Henke in het Kronerburgerpark. Omliggende huizen moeten via de daken door de Amerikanen kamer voor kamer worden veroverd, wat de voortgang erg vertraagt.

Linker Waaldijk Nijmegen-West.

Woensdag 20 september, 15.00 uur

Waal oversteek

De beide leiders van de Waaloversteek, links Colonel Ruben Tucker, C.O. 504 PIR, MWO4
en naast hem Major Julian Cooke. C.O. 3/504 PIR, MWO4. Hij verloor hierbij 49 Para's.

Tien Tanks van de 2nd Irish Guards, achter het gebouw van de Nyma, gesteund door 81 mm mortieren van 2/504 PIR, leggen met rookgranaten een rookscherm aan voor de Waaloversteek en beschieten vijandelijke stellingen aan de overzijde van de Waal, totdat zij gebrek aan munitie krijgen. Vanaf het Goffertpark vuurt het 153ste Regiment Veldartillerie van de Guards Armored Division met 25-ponders kanons van de Leicester Yeomanry R.A. op de Duitse stellingen. Ook worden hiervoor vliegtuigen gebruikt doch hun resultaat is minimaal.

Aanval op zuidelijke oprit spoorbrug op 20 september, samen met 505 PIR/82nd AD door.

15.30 uur. Aanval op weerzijde van de zuidelijke oprit verkeersbrug op 20 september.

Grenadier-Guards No. 4 Cie (Major Stanley) via Kelfkensbos ondersteund door Lt. Dawson, teruggetrokken uit de Dr. Claes Noorduynstraat van de rechterflank naar de Lindenberg, ter ondersteuning van de King's Compagnie.

King's Cie (Lt. Dawson) via Kelfkensbos en Jorisstraat op het Hunenpark en schieten het SS-hoofdkwartier van Eulings met fosfor in brand. Schieten alle Duitsers neer die het brandende pand willen ontvluchten. Aanval op de Belvedère door Major Bowes-Lyon.

Tegenslag voor James Gavin, het bericht dat zijn Glider Regiment door mist niet kan opstijgen in Engeland, waardoor 2/505 van Vandervoort het zonder die hulp moet doen en ook nog met minder tanks dan dinsdag er voor met ca 600 Para's tegen ca 500 Duitse Panzer Grenadieren.

Hevige gevechten van de Amerikanen bij de opritten van de verkeersbrug, waarbij Vandervoort grote verliezen lijdt (25 gesneuvelden), doch ze dringen door de Duitse verdediging heen.

 
Het zwaarste geschut van de US 82nd Airborne Division, Howitzers werden neergelaten op maandagmorgen 18 september 1944 in Groesbeek. Ze waren bijna in Duitse handen gevallen omdat het landingsgebied eerst moest worden heroverd.

Nadat de 2/505 PIR Para's het strategisch geplaatste 88 mm kanon op het Lodewijk Napoleonplein en verschillend geschut plus drie van de vier Duitse tanks hebben uitgeschakeld en 3/504 PIR de noordelijke oprit van de verkeersbrug ondanks zware verliezen hebben veroverd, wordt bevel gegeven om de vier beschikbare Sherman tanks de brugoprit op te sturen. Dat lukt overigens pas bij de tweede poging. Bij die doorbraak van Vandervoort blijven van de 500 Duitsers er maar ca 60 in leven.

Lt. Col. Benjamin H. Vandervoort, BL, C.O. 2/505 PIR 82nd Airborne Division ontvangt zijn 2e DSC voor zijn moed bij de strijd bij de zuidelijke oprit van de verkeersbrug bij Nijmegen. Hierbij sneuvelden 25 van zijn Para's.
Benjamin H. Vandervoort werd door het Leger van zijn land uitgeroepen tot "The outstanding Battle Commander of World War II". In Nijmegen verloor hij zijn linkeroog, het einde van zijn succesvolle carriëre.
Nijmegen verloor hem helaas uit het oog...

De Para's van 2/505 PIR wonnen de slag om de zuidelijke oprit van de verkeersbrug tegen een fanatiek verdedigende vijand. Zij verloren 25 man in deze hevige strijd. De vijand ca 440 doden.

Sherman MK V Firefly nummer 26 van Troopleader "Robbo" Robinson westelijk van het Valkhof hoek Hertogstraat
Het gevaarlijke 88mm A.A. kanon op het Keizer Lodewijkplein, uitgeschakeld door US 2/505 PIR

Woensdag 20 september, 18.00 uur

Eerste vier tanks, type Sherman MK IV, oversteek over de verkeersbrug
1 Troop 1/ Squadron/2 Bn Grenadier Guards (GG) van de Guard Armoured Division. (GAD)
Colonne B Grenadier-Guards (C.O. Captain John Neville).

Het 1st Eskadron beschikte op het moment van de bestorming van de verkeersbrug slechts over 6 tanks, waarvan Capt. Peter Carrington de operatie zou leiden vanuit zijn commandotank.

Troopleader Sgt. "Robbo" Robinson, DCM
1 Troop/ Squadron / 2 Bat. Grenadier Guards
Werd tegen zijn zin in onderscheiden met de DCM (Distinguished Conduct Medal)
("omdat mijn mannen niets ontvingen draag ik die nooit")

Schets van de vier Sherman tanks van de Troop van "Robbo" Robinson.
(Er bestaan geen echte foto's van deze historische oversteek van deze vier tanks)
Op deze schets rijdt de derde tank pal over de plek waar de springladingen lagen.

Volgorde op de brug:

• Sherman MK IV nr. 25 (op rood vierkant) van Sgt Cyril Pacy.
• Sherman MK V & Firefly VC (met het 17 pounder kanon) nr. 26 van Troopleader Sgt "Robbo" Peter Robinson, DCM Deze tank werd bijna geraakt door een Anti-Tank granaat, waarna de radio uitviel. Robinson ruilde van tank nr. 27 van Billingham.
  Na de betonnen roadblocks te zijn gepasseerd schakelde de kanonnier van Robinson bij de Tuinstraat juist op tijd een 88 mm luchtafweerkanon uit met zijn howitser.
• Sherman MK IV nr. 27 van Sgt. Jack Billingham. Moest van plaats ruilen met Robinson. Tank 26 vloog even later in brand.
• Sherman MK IV nr. 28 van Sgt Knight. Werd geraakt en raakte in brand. Bemanning stapte uit en werd gevangen genomen, behalve Sgt Knight, die even later het vuur doofde en alleen de tank nr. 28 de brug over reed naar de twee voorgangers, tank nummer 25 en 27. Ervaren Para's van 504 PIR wilden de plaats van de bemanning wel innemen.

In deze vier eerste tanks waren 19 personen, waarvan er 8 krijgsgevangen werden genomen.

Achter de vier Shermans van de GG de Scoutcar van Lt. Tony Jones, 14th Fieldsquadron Royal Engineers. Zijn sappeurs knippen draden door en verwijderen explosieven en mijnen. Even later (in het donker) de commandotank, waarin Major Peter Carrington, MC, gevolgd door een Verkennings (Recce) Humber Scoutcar met H.J. Mitchell, DCM en chauffeur Birchall. Deze Grenadier Guards zetten maar vijf tanks in voor het bruggenhoofd in Lent. Meer waren er niet ter plekke beschikbaar.

De Welsh Guards worden toegevoegd als reserve aan de 82nd A.D. en gaan 1/505 PIR om 17.30 uur helpen zij de Amerikaanse para's (1/505 PIR) bij Molenhoek om de Duitse doorbraak door gevechtsgroep Herrmann bestaande uit ca 500 man bij Mook een halt toe te roepen. Colonel William Ekman C.O. 505 PIR geeft om 18.15 uur opdracht aan het 1/505 PIR om Mook aan te vallen. Generaal-Majoor James Gavin had zich naar het bedreigde front gespoed door het hoge gebouw van de PGEM centrale in Nijmegen om ca 15.00 uur te verlaten, waar hij de Waaloversteek wilde observeren, samen met Lt. Gen. Brian Horrocks, Lt. Gen. "Boy" Browning en Brig Gen. "Joe" Vandeleur. Hij komt bij de spoorwegviaduct bij zijn troepen. De mannen van 1/505 PIR C.O. Major Talton Long houden de vijand hier tegen. Een terugtrekkende Britse tank raakt bij het draaien een mijn en wordt onbruikbaar door verlies van de rupsbanden. Een tweede tank wordt vol geraakt op de Rijksweg bij een bakkerij. Gavin geeft opdracht aan zijn reserve, de tanks van de Coldstream Guards, om op te rukken naar Mook. Een hevige strijd barst los waarbij de Para's van 1/505 PIR, met steun van de eigen artillerie de vijand terugslaan, nog voordat de opgeroepen Sherman tanks van de CG aankomen.

Met steun van het 1st Bat. Tanks van de Coldstream Guards en de eigen artillerie is Mook tegen de avond weer geheel vrij en dus de brug bij Heumen verlost van Duitse dreiging.

Bij Beek verdedigen 508 PIR Para's het landingsgebied tegen de Duitsers met hulp van tanks van de Sherwood Rangers. Lt. Col. Mendez had zijn Para's laten ingraven op de steile helling tussen Beek en Berg en Dal. Zij houden stand waardoor de vijand niet in de buurt van het landingsgebied kan komen.

Op de Duivelsberg, heuvel 75.9, verdedigt met de versterkte A-Compagny Lt. John P. Foley met heldenmoed zijn wisselende posities. Een Britse tank komt hem te hulp maar wordt even later weer teruggeroepen naar Beek, de Amerikanen eenzaam achter latend.

Amerikaanse-Britse samenwerking in beeld bij de Duitse grens in Beek. De eerste tank op Duitse bodem.

Deze 20 september 1944 gaat de geschiedenis in als de dag van de meeste gesneuvelden van het 82nd Airborne Division. (Waaloversteek, veroveren noordelijke opritten (504 PIR), veroveren zuidelijke opritten van de Waalbuggen (2/505 PIR) en de zware strijd om Plasmolen-Mook (1/505 PIR).

In de strijd waren alle drie de regimenten ingezet, bij gebrek aan de reserve van de niet aanwezige 325th Glider Regiment. Alle drie deze PIR's 504, 505 en 508 kwamen die 20 september als winnaar uit de strijd.

Hunnenpark na de verschrikkelijk slag. Britse colonne komt doden opruimen en positie innemen.

Donderdag 21 september

Carrington en Robinson trekken terug naar Nijmegen en worden afgelost door 3/Irish Guards

Acht gemechaniseerde self prop. 25-ponder kanonnen van 153 (LeicsestershireYeomanry) Field Regt., Royal Artillerie tactical nr. 76 (Lt. Col. J.S. Atkins) steken de Waalbrug over en nemen vooruitgeschoven posities in om vuursteun voor de opmars richting Arnhem van 2/Irish Guards

(Capt. R.S. Langton) en 3/Irish Guards.

Tanks van de 3/Irish Guards gaan de tanks van Carrington aflossen.
De Duitse gesneuvelden liggen nog in de goot.

De mannen van de Waaloversteek, 504 PIR keren terug naar het verwoeste Nijmegen over de verkeersbrug voor een welverdiende rust. Ze verloren 49 aan gesneuvelden binnen enige uren.

Het passeren van de veroverde verkeersbrug over de Waal door tanks van Adair's Guards Armoured Division / Welsh Guards met Cromwell MK VIII tanks gebeurt pas op donderdag 21 september 1944. Generaal Horrocks had geen woord kunnen houden met zijn belofte dat alles klaar zou staan om op volle kracht naar Arnhem op te rukken zodra de verkeersbrug in Geallieerde handen was. Tot grote frustratie van de Amerikanen, die in een paar uur tijd zoveel verliezen hadden geleden. Horrocks XXXe Legerkorps kon het helaas onmogelijk. Hun voertuigen met munitie en voorraden, alsmede de benodigde Infanterie, de 43rd (Wessex) Division van Gen. Maj. Sir Ivor Thomas stonden grotendeels vast in de corridor in Brabant. Adair's tanks krijgen infanterie steun van 7th Somerset Light Infantry en van 5th Duke of Cornwall's Light Infantry. De colonne stuit op de vijand ten oosten van Oosterhout. Om 16.00 uur wordt aangevallen nadat Brigadier Essame voldoende granaten heeft verzameld om artilleriesteun te kunnen geven.

Eskadron Britse tanks op de Waalbandijk, totaal ongeschikt terrein voor deze zware wapens.

The Irish Guards met hun tanks en pantserwagens worden teruggetrokken uit het gebied rondom Nijmegen en gaan terug naar Eindhoven om de afgesneden corridor te heropenen.

Vrijdag 22 september

"Black Friday" voor Horrocks: De divisie 43rd (Wessex) Division van Gen. Maj. Sir Ivor Thomas rijden over de verkeersbrug de Betuwe in. Helaas stonden hun logistieke vrachtwagens 25 uur vast in de corridor.

Nijmegen ligt onophoudelijk onder vuur van Duitse artillerie, waardoor steeds meer straten veranderen in puinhopen.

Zaterdag 23 september

In de middag een vreselijke explosie op Marienburg bij de muur van het Joodse kerkhof vliegt een DUKW-amfibie voertuig vol munitie de lucht in,waarbij tal van Nijmegenaren in de vuurzee de dood vinden en omringende gebouwen verwoest worden.

Na 16.00 uur: Eindelijk komt US 325th Glider Regiment 82nd A.D. van Colonel Charles Billingslea (MWO4) en landt met ca 400 gliders, drie bataljons noordwest van Overasselt en enkelen bij Uden. Bijna gelijktijdig met de landing van Sosabowki's 1st Polish Independant Parachute Brigade, 560 Para's springen uit 47 (C-47) Dakota's bij Grave en Driel. De Amerikanen trekken naar Groesbeek West als reserve van Gavin. Elst valt 'smorgens in handen van de Britten. Bij Driel komen circa 200 Polen van Sosabowski de Nederrijn over naar Oosterbeek om de evacuatie van de ca 2300 Britse Para's te dekken. De Ooijpolder wordt veilig gesteld door 3/508 PIR van Lt. Col. Mendez met steun van een tank bat. van de 8th Armoured Brigade, de Sherwood Rangers Yeomanry. Deze actie wordt teruggeslagen door een Duitse tegenaanval. Enkele dagen golft de strijd op en neer, waarbij velen sneuvelden waaronder aanvalscommandant Lt. Ralph DeWeese.

Sherman Firefly tanks van de Guards Armoured division in Goesbeek en Bredeweg en schieten op doelen op de Sint Jansberg, Sint Maartenberg.

28/29 september

Twaalf Duitse kikvorsmannen, de eenheid MEK 65, ondernemen aanslagen op de beide Nijmeegse Waalbruggen, waarbij de verkeersbrug wordt beschadigd en de middenboog van de spoorbrug wordt opgeblazen. De kikvorsmannen worden bij Deesd gevangen genomen door een verkenningseenheid van 43rd Recce en aan de overzijde door Nederlandse verzetslieden. Slechts twee ontsnappen.

29/30 september

De Britse Royal Engineers (pontonniers) slaan in een super tempo een pontonbrug tussen de beide Waalbruggen, en brengen een bailey brug aan over het geslagen gat van de verkeersbrug.

Pontonbrug over de Waal bij Nijmegen

29 september

Pontonbrug bij Grave wordt aangelegd over de Maas door 6th Army Troops Engineers. (Pontonniers)

Het benodigde hout bestaat uit spoorbielsen, die uit het spoor bij het station in Oss werden weggehaald.

Een deel van deze "sappers", ondergebracht in de kazerne in Grave, wordt naar Nijmegen gezonden om te helpen het gat in de verkeersbrug te repareren op 30 september

Pontonbrug over de Maas bij Grave

Inleiding - XXXe legerkorps - Hell's Highway - Nijmegen - Besluit - Literatuur - Reacties

REAGEER

terug naar oorlogspagina naar gastredactiepagina