Productiehal van de Flexowriter in de nieuwe Friden fabriek te Nijmegen (ca 1963-64)

Dit zoekplaatje is opgelost, maar reageer gerust als u herinneringen heeft aan dit bedrijf!

Reactie 1:

Gerrit Bothof: Als ik het goed zie gaat het om de montagen, revisie of reparatie van schrijfmachines. We hadden in Nijmegen toch een fabriek die schrijfmachines maakte? Was dat niet Frieden of Friden? Of maake die alleen rekenmachines? Er moeten nog genoeg Nijmegenaren zijn die hier meer over weten.

Reactie 2:

W. Willems: Friden was een fabriek die elec. Reken en schrijf machines maakten o.a. de flexowriter.

Reactie 3:

H. Binnendijk, Geldrop: Op de bijlage ziet U een friden flexowriter [telex-machine] die een product was van PHILIPS Telecommunicatie en FRIDEN, dat na de oorlog door burgemeester Hustinx [1945-1967] met de eveneens Amerikaanse bedrijven HYSTER en CONTROLS naar Nijmegen is gehaald.
Het bedrijf stond volgens mij langs de spoorlijn naar den Bosch, vlak bij de brug over het Maas-Waalkanaal. Op de foto 119 zijn vergelijkbare machines te zien en het bedrijf lijkt meer op een service werkplaats dan op een productiebedrijf, het was volgens mij ook niet erg groot. Succes met jullie archief , ik kijk elke dag even.

Reactie 4:

Ans Hautvast-Ruijgers: Een flexowriter is een soort schrijfmachine die tegelijk met het typen van b.v. een brief een ponsband produceert.Wanneer je de ponsband in de machine zet kun je zo de brief automatisch laten typen. Ik heb er mee gewerkt op de administratie van Friden International.

Reactie 5:

Marco Smits, Cuijk: Bij mijn ouders straan twee kisten met de naam Friden erop. Bijgaand een foto.

Reactie 6:

Hans Gelsing: Mijn name is Hans Gelsing, Ik heb op de Friden gewerkt als onderhouds monteur als electricien. Het is inderdaad de Friden en werd later Singer. Ik heb ook nog vele jaren gevoetbalt met Friden Holland Sport in het “tweede elftal” als kieper. Ik ben ook nog met het team naar Remscheid in Duitsland geweest voor een sports uitwisseling. Veel bier veel lol gehad.
Mijn Oude baas was Willem Zegers. Veel mee uitgegaan naar de wedstrijden van het Nijmeegse ijshockey team. Nou woon ik in Canada en ben bijna 60 jaar.
Hansg@Mrscompany.com

Reactie 7:

Sandra Holdrinet-Croockewit: Mijn vader, Ir. P. Croockewit, was directeur bij Friden. Hij woont in Nijmegen, en heeft een schat aan verhalen over deze tijd, over de flexowriter, etc. Ik zal hem dit bericht doorsturen.

Reactie 8:

Willy Paans: Mijn naam is Willy Paans en ben gedurende 11 jaar werkzaam geweest bij Friden, Singer, Burroughs, Tealtronic en Daisy systems. Mijn chef van de afdeling final correction was Piet Lubbers en Friden was een bedrijf dat in de topjaren meer dan 2000 werknemers en een internationaal opleidingscentrum (servic ) had in Berg en Dal (Valmonte). Er waren fabrieken in Remscheid (Duitsland), Mechelen (Belgie) en Rochester (VS). 
Er werden flexowriters geproduceerd en electronic invoice systemen. De foto geeft de productiehal weer van de flexowriter, die aangezien er geen sprake was van massaproductie maar van serieproductie, de indruk wekt van een serviceafdeling. In de mechanische productie werden de meeste onderdelen in eigen beheer vervaardigd en m.b.v. onderdelen, aangeleverd door toeleveranciers zoals Alewijnse kunststoffen, werd de flexowriter geassembleerd. De typewriters waren eigenlijk elektrische typewriters van IBM die, voorzien van relais, gestuurd konden worden door de diverse systemen.
Er werden ook diverse devices geproduceerd zoals, printers (MSL = magneet strip lezer) die kaarten konden bedrukken en tevens konden voorzien van magnetische vastgelegde informatie op de kantstrip.
In de productie was ook nog ruimte gereserveerd voor Engeland, de Adder, die nog met het toenmalige Engelse monetaire systeem kon werken. (geen decimaal systeem). Er werden enige tijd nog machines geproduceerd die bestemd waren voor de Japanse markt en in de Uppercase mode in catacana werkten. (Japans schrift). Als speciale opdracht is door Friden nog een opdracht uitgevoerd, t.b.v. de PTT in Frankrijk, waarbij de eerste modems werden geproduceerd die het tijdperk van de echte ICT inluidden. Ook waren de systemen geschikt om de IBM card punches (80 coloms) aan te sturen en werden ook besturingen t.b.v. informatie vastleggen op harde schijven geproduceerd. (T.b.v. Russische markt). Diverse systemen werden gebruikt door het leger van de VS in Duitsland en deze klant was dan ook een grote afnemer.
De diverse modellen waren de flexowriter en boekhoudsystemen model 5005, 5010, 5015, 5016, 5023, 5610, 5800 en de electronic calculators EC 130, EC 1114 etc. Zelf was ik nog enige jaren in het bezit van een systeem 5010, die na renovatie weer werkte, echter heb ik deze weg moeten doen i.v.m. gebrek aan ruimte. De systemen 5010 etc. werkten met een zgn. patchpanel waar d.m.v. te monteren patchdraadjes een programma ingesteld kon worden. De 10 programma's konden m.b.v. toetsen 1 t/m 10 gestart worden en er waren keuzemogelijkheden aanwezig die het verloop van het programma konden beinvloeden d.m.v. de toetsen A,B,C,X,Y,Z. Tevens kon het verloop van het programma beïnvloed worden m.b.v. actuators die op het tabrack in de printer gemonteerd konden worden.
De naam Friden is overgegaan in Singer en vervolgens Tealtronic en Daisy systems (Wijchen) waarna het bedrijf in de 80 jaren opgeheven werd. 
Nadat ene heer Rochers Singer voor een habbekrats overnam, voor een symbolische verklaring met een financiële constructie op de Bahamas, en de overheid al tientallen miljoenen in het noodlijdende bedrijf had geïnvesteerd, is besloten om de overheidssteun in te trekken en is het bedrijf uit de handen van deze heer Rochers weggehaald. Er gingen geruchten dat de heer Rochers in Roemenie een nieuw bedrijf had opgezet met geld van de overheidssteun, e.e.a. is niet meer te traceren echter blijft het wel opmerkelijk dat zoveel geld blindelings is toevertrouwd aan een Egyptenaar met de Engelse nationaliteit die woonachtig was in Zwitserland en met twijfelachtige antecedenten. Het bedrijf met ongeveer 200 mensen is, onder leiding van een oud Philips topman, verder gegaan onder de naam Daisy systems te Wijchen en later failiet gegaan. In Wijchen is nog een laatste restant van de connectie met Daisy systems te traceren, Printronix producent van line printers, met waarschijnlijk nog enige werknemers van Daisy systems. 
Het bedrijf onder de naam Singer was waarschijnlijk nooit te gronde gegaan als men niet vanuit de VS oude techniek liet implementeren (DTL chips) als gevolg waarvan de ontwerpen van Nijmeegse bodem nimmer een kans kregen, waarschijnlijk een strategische keuze van het moederbedrijf in Rochester, om hun system 10 en system 25 een bevoordeelde positie te geven in de concurrentiestrijd. Een gedeelte van de werknemers van het bedrijf is toentertijd overgegaan naar ICL. De concurrentie was in deze branche in ieder geval moordend en veel oude bedrijven bestaan niet meer.
Burroughs bv. is tesamen met Sparry Rand overgegaan in Unisys en meer recentelijk is Digital door Compaq overgenomen en vervolgens weer overgenomen door HP. Notabene IBM heeft zijn PC divisie verkocht en er zullen nog veel mutaties volgen in deze wondere wereld. Vroeger gebeurde dat ook al aangezien Philips, Elektrologica in Apeldoorn, het toentertijd ook niet gered heeft.

Reactie 9:

Arjen W. Kuiken: In het voorjaar van 1963 heb ik 3 maanden stage gelopen bij FRIDEN Nijmegen in het kader van mijn studie aan de HTS-Arnhem. Ik kan me herinneren dat ik o.a. op de afdelingen Bedrijfsbureau, Harderij en Eindcontrole Harderij heb gewerkt.
Op het bedrijfsbureau werd veelvuldig van de FRIDEN STW10 gebruik gemaakt. Een mechanisch rekenwonder. Log, zwaar, traag en bijzonder luidruchtig. Bekend was het fenomeen van de "FRIDEN - wals" of "FRIDEN - mars". Een uniek ritmisch geluid, oneindig doorlopend, veroorzaakt door de rekenbewerking van een ingegeven complex rekenkundig probleem. Het leek of een peloton soldaten door de straat marcheerde. Men bedenke dat er tussen die tijd en de huidige IT wereld slechts 40 jaar zitten . . . . .

 Filmpje FRIDEN STW 10 aan het werk:

Bronnen:
Foto's: Regionaal Archief Nijmegen
Foto STW10: www.hpmuseum.org

Reactie 10:

Henk Loeffen: Hier is inderdaad een afdeling te zien van de fabriek Friden, later Singer, Tealtronic enz. Zelf heb ik hier gewerkt in 1965-66 en later ook in de jaren 1971-1976 zowel in de fabriek in Nijmegen als in Berg en Dal in de T.D. Wat me nog bijstaat zijn de lekkere loempia's die Molukse collega's meebrachten en ze goedkoop aan de man brachten.

Reactie 11:

Willy Paans: Friden had een voetbalclub, opgericht op 28-2-1958 met de naam FHS Friden Holland sport, en speelde in de kleuren geel (shirt) en blauw (broek). De club speelde in de afdeling Nijmegen met o.a. Hyster, Smit, PGEM en diverse clubs in de Betuwe zoals Opheusden, Kesteren, Lienden etc. Het vervoer naar de uitwedstrijden werd verzorgd door de busmaatschappij Merkus die ook het personeelsvervoer van en naar het station verzorgde aangezien een aantal werknemers nog afkomstig was uit Wageningen en omgeving waar Friden voorheen gevestigd was (voor 1957). De reis met deze bussen was een hachelijke onderneming aangezien bij enige bussen vanuit het passagiersgedeelte het wegdek zichtbaar was (weggegeroest). De wedstrijden en trainingen werden op het Union terrein gehouden en er waren in de topjaren zelfs 3 elftallen actief. Op de bijgevoegde foto is een aantal spelers van het 1e en 2e elftal afgebeeld en is tevens de toenmalige trainer Bicentini zichtbaar. (oudspeler NEC staand 2e van rechts ).

voetbalteam Friden

De club is omstreeks 1974 opgeheven en een aantal spelers heeft nog een aantal jaren verder gespeeld bij een andere vereniging. De firma Tealtronic is omstreeks 1976 failliet gegaan, na intrekking overheidssteun. Een gedeelte van de flexowriter- en 5005-productie is overgenomen door 2 oud werknemers, die onder de naam Computron een nieuw bedrijf hebben opgericht. Helaas is na een half jaar een van de oprichters, Jaap Schuit, bij een auto ongeval om het leven gekomen, echter het bedrijf bestaat nog steeds en heeft naar ik meen een goede naam opgebouwd. Op de foto's zijn de diverse produkten zichtbaar die in Nijmegen onder de naam Friden geproduceerd werden, echter de produkten met het Singer logo zijn nagenoeg niet meer te traceren wat betekent dat deze produkten minder bekend waren. Recapitulerend kunnen we stellen dat de naam Friden verbonden was met veel bekende items uit de geschiedenis van Nijmegen en is het jammer dat hieraan een eind gekomen is. Als technisch detail is nog te vermelden dat zowel de 5005 als ook de EC130 als geheugen een vertragingslijn hadden terwijl de andere systemen werkten met core memory (ferrietkralen). In de Singer periode is nog een prototype ontwikkeld met de eerste geheugenchips die toen op de markt kwamen (dynamisch), echter was het einde niet meer te voorkomen.

FridenSVE - flexowriter - 300px-Friden

Friden burroughs flexowriter - Friden burroughs inwendig

computyper - Friden 5005

Friden ec132 1 - Friden ec130

Ec130 delayline

friden-5010-computyper

Reactie 12

Willem Vermeer, 02-06-2008: Goede dag, Ik ben in 1974 begonnen bij Singer/Friden. Het hoofdkantoor stond in Zwaansvliet te Amsterdam. Heb jaren in de regio Rotterdam gewerkt vanuit kantoor op de Hoogstraat, boven de Singer winkel. Het verkoopkantoor zat op de Coolsingel. Heb veel gesleuteld aan alle rekenmachines van Singer/Friden maar ook aan de 5005 serie. Ook veel service verleend bij de S10 en S25 gebruikers. Singer werd ICL en ICL werd Fujitsu waar ik nu nog werkzaam bent.
Zie: https://www.oldcalculatormuseum.com/calcs.html daar staat mooie informatie over Friden/Singer producten.

Reactie 13:

Bob Prince, 07-09-2009: Erg leuk om dit te zien want mijn vader heeft daar in het verleden nog gewerkt om de Flexowriter te verkopen. Heb er zelfs nog een in mijn berging staan maar heb helaas geen handleiding meer.

Reactie 14:

Bob Prince, 14-09-2009: Hierbij nog wat foto’s die ik nog heb liggen en een Friden certificaat dat je waarschijnlijk kreeg als je een cursus had gedaan.

Reactie 15:

Bep Schouten - De Looff, 13-11-2009: Zou graag meer willen zien van Friden en later Singer. Ik heb het ontdekt en dat zijn leuke herinneringen voor ons.

Reactie 16: 

Willy Paans, 29-01-2010: Ik heb nog even gezocht naar informatie m.b.t. Friden / Singer systemen die in Nijmegen geproduceerd werden en ben in Spencer Iowa nog systemen tegengekomen.

Deze twee 5800 systemen met MSL printer werden in Nijmegen geproduceerd en in IOWA gebruikt voor registratie van bevolking, stemmen etc. De kostprijzen van de systemen staan vermeld, typisch amerikaans, en bedroegen voor het 1e systeem $ 26.517 (mrt 1974) en voor het 2e systeem $15.926 (juli 1975). Misschien was dit al een indicatie voor de naderende ondergang van Friden / Singer aangezien deze prijsdaling wel heel erg groot te noemen is.

Het gemiddelde inkomen van een Friden / Singer medewerker bedroeg toentertijd fl 1000 / mnd en de dollar was fl 1,50 waard. Een systeem kostte dus gemiddeld 32 maandsalarissen.

De informatie uit 1976 staat op pagina 9 van de daily reporter.

Reactie 17:

Willy Paans, 01-02-2010: Hierbij nog een verwijzing naar het system 5800 van Friden / Singer begin 1970.
Als technisch detail is nog te vermelden dat de systemen, qua opbouw en configuratie, een beetje lijken op de architectuur van de moderne PC's. Met name de data- en control-bus zijn hiermee te vergelijken, echter bestonden deze bussen uit fysieke verbindingen ( ringflops ) tussen de processor en de periphicals. Het programma werd op tape gezet m.b.v. de 8 bit papertape punch ( BCD coded ), waarbij gebruik gemaakt werd van stevige geplastificeerde tape ten einde de slijtage het hoofd te bieden. Het programma, dat aldus op tape gezet was, werd d.m.v. de papertape reader ingelezen.

Het systeem 5800 had ook beperkte memory fasciliteiten ( ringkerngeheugen ) en volledig bezet was het geheugen rond de 64 kbyte groot. ( meer/minder memory printen ) Een voordeel van het ringkerngeheugen was het feit dat alle informatie bewaard bleef, ook al was de energievoorziening van het systeem weggevallen. 
De prototypes, die later met de dynamische memories gebouwd werden, hadden het nadeel dat spanning afkomstig van omvormers het geheugen op peil moesten houden ten einde de informatie niet verloren te laten gaan. De bijbehorende MSL printer maakte in verhouding veel lawaai en het te printen character werd m.b.v. een hamer op het papier geslagen. ( wiel met alle characters over de omtrek verdeeld )
De bijbehorende informatie werd op de magneetstrip opgeslagen en hiervoor waren 2 databuffers beschikbaar ( oude data inlezen en gemuteerde data wegschrijven)
Door toedoen van de moedermaatschappij in Rochester en San Leandro werd Nijmegen gedwongen om het ontwerp aan te passen. Zo mocht geen floating point aangeboden worden en de flipflops waren b.v. samengestelde nandschakelingen ( DTL ), waardoor het aantal componenten met een factor 4 toenam en de bijbehorende kwaliteit afnam. Het verschil in prestaties met de moderne PC's is enorm, nog afgezien van het feit dat qua wordprocessing en grafische toepassingen de oude systemen helemaal geen support boden. 

De computyper 5005 ( ontwerp 1968-1969 ) was een ontwerp van een net afgestudeerde ingenieur ( hr. Doting ) en was in feite een ouderwetse flexowriter met rekenfaciliteiten. Het geheugen bestond uit een delayline zoals ook in de calculators EC130 etc. gebruikt werd, terwijl het programma m.b.v. papertape ( BCD coded ) werd ingelezen. Persoonlijk vond ik de technische oplossingen die bij het ontwerp gebruikt werden erg inventief en er zijn ook veel 5005 systemen verkocht. ( ook door Computron )

De systemen 5010, 5015, 5023 etc.( ontwerp 1964 ) zijn met discrete componenten opgebouwd en dit waren hoofdzakelijk germanium transistoren ( 2N1304 , 2N1305 , OC44 ). Het patchpanel van deze systemen was bevestigd aan de matrix ( diodepanel ) waarbij, in geval van reparatie van dit diodepanel, het gehele blok opengeknipt moest worden. 

De systemen zoals de 6010 waren opgebouwd m.b.v. schakelingen ( flipflops, oneshots, astabiele multifibratoren, gates etc. ) die door Philips werden geleverd. ( in kunsthars gegoten schakelingen ) Deze systemen konden uitgerust worden met een harde schijf, waarbij de opslagcapaciteit, in vergelijking met de huidige harde schijven, ons een glimlach op het gezicht laat verschijnen

Als laatste nog een advertentie van het Friden / Singer 5800 systeem. (pag, 35 )

link 

Als leuk detail is 2 pagina's terug een advertentie van de Philips mini computer te zien.

Reactie 18:

Willy Paans, 02-02-2010: 

Tealtronic Nijmegen van maart 1975 tot maart 1977

www.computerwoche.de 

Er werd gestart met 450 man personeel waarbij allerlei werkzaamheden werden uitgevoerd zoals het repareren, produceren en ontwikkelen van calculators met printer. Afsplitsing van de onderdelen flexowriter en 5005 overgenomen door Computron. Ontwikkeling en produktie van de Daisy Wheel printer, tevens werd expertise in Amerika ingekocht en werd een werkend systeem 2500 opgetuigd. Voor Shugart werden chassis gemaakt die, na controle, naar Amerika werden verzonden, echter werd diverse malen een zending retour gezonden i.v.m. slechte kwaliteit. ( volgens de Amerkanen )
Het 2500 systeem van Tealtronic was uitgerust met floppy disk drives van shugart en was voorzien van een matrix printer met monitor. De monitor was verzonken in het bureau gemonteerd en d.m.v. spiegels en polaroid platen werd het beeld zichtbaar. Het systeem was niet echt een succes te noemen vanwege de matige constructie, dit in tegenstelling tot de beweringen van marketing. 

Bedrijfsbezetting van Tealtronic ( voorheen Friden/Singer ) van 7 jan 1977 t/m 13 jan 1977

link

Er is in de stad ook nog een protestmars georganiseerd waarbij een van de systemen op een wagen meegevoerd werd. Gedurende de bezetting zijn opnamen gemaakt door de VARA onder leiding van Joop Daalmeijer, nu directeur van NPS. ( Joop Daalmeijer is getrouwd met Maartje van Weegen ) Er is door de vakbond in de kantine een vergadering belegd om af stemmen of men voor / tegen het beëindigen van de bezetting was, dit naar aanleiding van het voorstel van de onderhandelaars. ( zie hieronder ) E.e.a. heeft met name bij de ongeorganiseerden kwaad bloed gezet, omdat men als mede-bezetter welkom was, echter niet mee mocht doen aan de stemming. Een van de ongeorganiseerden was zodanig gefrustreerd en geïrriteerd, door deze gang van zaken, dat hij een sigaretten automaat van de muur trok op de galerij gelegen voor de kantine. Men is uiteindelijk akkoord gegaan met beëindiging van de staking en voortzetting van het bedrijf in afgeslankte vorm. ( medio 1977 vertrek uit Nijmegen naar Wijchen nadat aldaar de fabriekshal aan de Nieuweweg was gebouwd )

Akkoord minister van financien ( Ruud Lubbers ) met reddingsplan.

Tweede Kamer der Staten-Generaal 

Zitting 1976-1977 

14 411 Tealtronic te Nijmegen 

Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN 

Aan de heer Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 's-Gravenhage, 16 maart 1977 

In vervolg op het onderhoud van 16 januari 1977 van de Ministervan Eco-nomische Zaken met de vaste Kamercommissie voor Economische Zaken over Tealtronic te Nijmegen, heeft de Regering de heer A. Groeneveld, voormalig directeur van Tealtronic Nederland BV, verzocht een onderzoek te verrichten naar de mogelijkheden van een nieuwe vennootschap, gebaseerd op de gehele of gedeeltelijke boedel van het inmiddels failliet verklaarde bedrijf. 

Op verzoek van de Minister van Economische Zaken werd de heer Groeneveld hierin bijgestaan door het Centraal Instituut voor Industrieontwikkeling (CIVI). 

De studie van de heer Groeneveld alsmede het rapport van het CIVI zijn inmiddels aan de Minister van Economische Zaken aangeboden. Rekening houdend met de inhoud van beide rapporten heeft de Regering, met erkenning van de hieraan verbonden risico's, besloten middelen ter beschikking te stellen aan een nog op te richten vennootschap, waarvan het aandelenkapitaal in handen is van de Staat der Nederlanden. 

Deze vennootschap zal zich bezighouden met de produktie en verkoop van de door het oude bedrijf reeds gevoerde kantoormachine (systeem 2500). Voorts zullen de ontwikkelingswerkzaamheden met betrekking tot de zogenaamde Daisy Wheel Printer met spoed worden voortgezet. 

Hiermee zal werkgelegenheid kunnen worden gecreëerd voor ca. 160 mensen. Dit niveau zal naar schatting over ca. 8 maanden kunnen worden bereikt. Gestart zal worden met 90 mensen. 

De heer Groeneveld heeft zich bereid verklaard voor minimaal 1 jaar de algemene leiding van de nieuwe vennootschap op zich te nemen. 

De gang van zaken bij de nieuwe vennootschap zal nauwlettend gevolgd worden aan de hand van de geprognotiseerde ontwikkeling om vast te stellen of de verwachtingen, waarop deze beslissing is genomen inderdaad bewaarheid kunnen worden. 

Op zeer korte termijn zal door de Ministeries van Economische en Sociale Zaken, in overleg met de heer Groeneveld met de vakbonden worden gesproken over de sociale uitwerking van de genomen beslissing. 

De studie van de heer Groeneveld d.d. 3 maart 1977 en de conclusies van het CIVI-rapport doe ik u ter vertrouwelijke kennisneming als bijlage toekomen. 

De Minister van Economische Zaken, 
R. F. M. Lubbers 

Tweede Kamer, zitting 1976-1977, 14 411, nr. 1

Reactie 19:

Kees Jansen, 04-02-2010: Informatie over Friden c.q. Singer.

De vier personen op de grote openingsfoto zijn naar alle waarschijnlijkheid: Dick Beumer (zittend) productiechef van de flexowriter, Tiek van Winkel (in witte jas) lab. medewerker, Kees Jansen (flexowriter engineer), Marc Voorn (mechanical engineer). De foto toont de productiehal van de Flexowriter in de nieuwe fabriek te Nijmegen (opname +/- 1963-64).

De eerste oorspronkelijke fabriek van Friden was gevestigd in San Leandro (Californië U.S.A.) en produceerde mechanisch rekenmachines. Friden was de naam van een Zweed die rekenmachines ontwikkeld had. Mr. Johnson, een rijke Amerikaan, bood hem de mogelijkheid om de rekenmachines te produceren. De Flexowriter die in de assemblagelijn in de nieuwe fabriek in Nijmegen te zien zijn, is oorspronkelijk een IBM schrijfmachine die in Rochester N.Y. in de twintiger jaren van de vorige eeuw was ontwikkeld en gebruikt bij de volkstelling in Amerika. Friden heeft de fabriek overgenomen en de Flexowriter verder ontwikkeld en uitgebreid om gegevens vast te kunnen leggen in ponsband en ponskaarten. Het waren de beginjaren van de automatisering. Omdat de machines sterk in trek waren, heeft Friden besloten om in 1955/56 een fabriek in Europa, en wel in Wageningen te openen, te weten in een oude sigarenfabriek aan de Nude. Ik ben daar op 01-01-1957 begonnen als tweede electrotechnische HTS-er. Het aantal personeelsleden was toen ca. 100. Er werden toen mechanische rekenmachines en factureermachines geproduceerd. De in- en output van de factureer machines gebeurde toen met een gemodificeerde IBM schrijfmachine. Omdat de flexowriter gegevens kon vastleggen op ponsband en ponskaart was het een logische gedachte om de ‘gewone schrijfmachine’ te vervangen door de flexowriter. In 1958 vroeg mijn toenmalige directeur, Ir. H. Weebers mij, of ik ca. vier maanden naar Rochester N.Y. wilde gaan om de flexowriter te leren kennen omdat die vervolgens in Nederland in productie genomen zou worden. Omdat de fabriek in Wageningen te klein werd, is in Nijmegen aan de Weurtseweg een hal gehuurd om de productie uit te breiden. Er waren toen al plannen om de nieuwe fabriek aan de Sint Teunismolenweg te gaan bouwen. In de jaren zestig van de vorige eeuw is daar nog een ‘education center’ in Berg en Dal bijgekomen waar verkopers vanuit alle verkoop kantoren in Europa een training volgden om de machines beter te leren kennen. Later werden alle vestigingen van Friden (ook in Amerika) overgenomen door Singer, de welbekende naaimachinefabrikant. In de hoogtij dagen van Friden/Singer waren er ca. 1200 tot 1300 mensen in dienst in Nijmegen en Berg en Dal. Helaas bleken wij op den duur te werken met verouderde typen machines en waren niet tijdig meegegaan met nieuwe technieken. De fabriek in Nijmegen is in 1972 verkocht aan Tealtronic maar ook dat bedrijf heeft de deuren moeten sluiten. Met heel veel goede herinneringen aan de 17 jaar die ik bij Friden /Singer heb kunnen werken.
Kees Jansen, Malden.

Reactie 20:

Clazien de Vries-Soyer, 07-11-2010: In de jaren 1960-1963 heb ik gewerkt op de afdeling controle. Ik werkte onder Meneer de Roos en Dhr Haalboom. Ik heb goede herrineringen aan een mederwerker die lekkere loempia's meenam. Ik zou graag weer eens in contact willen komen met diegene die ze meenam of maakte. Ik kan ze haast proeven als ik er weer aan denk! Het was in ieder geval een van de Molukse mederwerkers. Zijn moeder maakte deze dan klaar en hij bracht ze dan op bestelling mee. Ben jij deze of ken jij deze medewerker laat dan een reactie achter.

Vriendelijk en leuke groetjes, Clazien de Vries-Soyer Molenhoek

Reactie 21:

Particulier, 09-11-2010: Ik stuur hierbij 3 foto,s die ogenschijnlijk niets met elkaar en weinig met Nijmegen te maken hebben, maar toch.

Foto 1; Hotel Nol in het Bosch in Renkum, het was namelijk het eerste , trainingscentrum van Friden, wat later naar Berg en Dal is verhuist. In die periode was ik daar werkzaam in het hotel.

Foto 2; Dat is de Prins Willem 3 van de Oranje lijn. Dit schip (een van de) kon toendertijd +/-1960 op de grote meren varen (tussen Canada en Noord-Amerika) en kreeg ook lading mee uit, naar ik dacht Rochester voor Friden Nederland. In het voorbijvaren op een van de meren konden wij het "woonhuis" op een van de eilandjes, van de Heer Singer zien liggen. Op deze schepen was ik ook werkzaam.

Foto 3; Is het kringetje redelijk rond en werkte ik bij Friden. Overigens verzorgden we ongeveer 100 a 300 eenvoudige warme maaltijden per dag voor de overwerkers tussen 1963--1967. Buiten de lunches.

Reactie 22:

Frans Keuten, 14-11-2010: Friden/ Singer Service Training Center, bekend als STC, in Berg en Dal, hield alweer voor de 4e maal een reünie. Vele oud collega's waren op 23/10/10 in hun oude stamcafe, destijds Het Paerdehöfke, aanwezig.
Frans Keuten, Molenhoek

Reactie 23:

Wim van Snippenberg, 01-03-2011: Mijn naam is Wim van Snippenberg en ik ben plm. negen jaar werkzaam geweest bij Friden/Singer. Begonnen als werkvoorbereider op de afdeling EPED, mijn directe chef was Piet van Zwam uit Grave. Collega’s op de afdeling waren o.a. Willem Driessen (Wijchen), Gerard Francissen (Nijmegen), Frans Huisman e.a.
Na behalen van het diploma bij het Nederlands Electronisch Radio Gezelschap (NERG), werd ik door Jan Deckwitz gevraagd om bij de bedrijfsschool te komen. Ik heb o.a. werknemers bekend gemaakt met de 5010/5015 en het workstation van de ???? Mocht een lezer contact met mij willen zoeken, stuur gerust een e-mail naar: wvansnippenberg@online.nl.

Reactie 24:

Hans Jansen, 03-10-2011: Mijn naam is Hans Jansen (in 2011 51 jaar). In 1977 heb ik 3 maanden (aug, sept okt) bij Tealtronic gewerkt. Het was de opvolger van Singer/Friden. Ik werd toen ter tijd door mijn oom Rob Zweerman, chef van het bedrijfsbureau, gevraagd om tijdelijk daar als volontair te komen werken. Ik kwam te werk op de afdeling waar de castings voor de floppydisc's werden getrommeld. Dat was echt zwaar productie werk. Niet zeuren of arbo regels zoals nu, nee werken. Die castings afm. 10x35x40cm kwamen ruw aan en werden dan op de afdeling automaten draaierij bewerkt. Er werd aan gefreesd en geboord en getapt. Daarna moest ik die onderdelen in een grote bak stoppen waar steentjes in zaten. Door het trillen van die bak werden die steentjes in beweging gezet en werd de casting ontdaan van braampjes ed. Hierna werden ze naar Shugard getransporteerd. Omdat het bedrijf toen al failliet was werden er al delen van verkocht. Dat gebeurde door Troostwijk curators. Omdat ik niet elke dag productie had werd ik ook op andere afdelingen ingezet. Ik kwam daardoor regelmatig in het gehele bedrijf. Ik heb er bureau's kapot lopen zagen, in het kantoor gedeelte allerlei verwarmingspijpen lopen doorzagen en heel veel materiaal in de container gegooid. Ik proefde nog de sfeer die er hing als ik door die lege ruimtes liep. Dat moet de sfeer zijn geweest uit de verhalen die ik als kind hoorde van mijn vader en oom.

Mijn vader, Cor Jansen, heeft er vanaf mei 1965 tot medio 1975, toen hij bij een reorganisatie werd ontslagen, gewerkt. Vader werkte op het bedrijfsbureau. In mei 1965 verhuisden wij als gezin vanuit Vlaardingen naar Nijmegen. Vader ging bij Friden werken. Dat kreeg je als kind te horen en dat was kennelijk toen heel bijzonder. Wat toen niemand wist was dat hij met de zus van Rob Zweerman was getrouwd. Hij heeft dat nooit naar buiten gebracht en heeft zich er nooit op laten voorstaan. Rob Zweerman is in 1968 of 1969 ook naar Rochester Amerika geweest. Ik herinner mij dat hij toen voor ons een langspeelplaat van Glen Campbell, By the time i get to Phoenix had meegebracht. Dat was voor ons in die tijd heel bijzonder en het nummer vind ik nog steeds mooi om te horen.

Wat ik me herinner is dat vader mij een keer heeft meegenomen naar een diapresentatie van iemand die voor het bedrijf naar Amerika was geweest. Ergens in de zomer laat jaren 60, begin 70. Ik dacht Rochester maar weet dat niet zeker. Er waren een behoorlijk aantal mensen die kwamen kijken. Wat me het meest is bijgebleven is dat ik daar voor het eerst als kind koffie met melk dronk. Dat vergeet je nooit meer.
Wat ik ook nog weet is dat we met het hele gezin thuiswerk deden voor Friden. Het knippen van stickervellen. Pa kreeg dan een heel pak stickers mee en die moesten in kleine stukjes geknipt worden. Dagen werk. Wij als kinderen deden vrolijk mee. Ook was er elk jaar een kerstpakket. Ook konden we als gezin regelmatig in de vakantie leuke dagen beleven. De herinnering aan je jeugd en de invulling daarvan staan mij nog steeds bij. Door het werk dat mijn vader bij Friden had hadden wij voor die tijd een goed leven. Dat werd echter drastisch anders na het ontslag van vader bij de reorganisatie.

Voor mij was het werken bij Tealtronic het meemaken wat mijn vader en Oom Rob mij vroeger vertelde over het werken daar. Met name de tijd van Friden was de benchmark. Singer en Tealtronic was het niet meer. Vaak viel de term Flexowriter. Je had als kind totaal geen benul waar men het over had. Die gesprekken ving je als kind op dat maakte een beeld bij je.

Wat ik mij nog herinner was dat er in het midden van het bedrijf een groot magazijn zat. Daar werkte een Indische man genaamd Wetsel. Daar werden grote hoeveelheden voorraden die daar lagen in de container gegooid. Het werd allemaal vernietigd. Ik heb er nog wat kleine spullen, die in mijn broodtrommel paste, uit kunnen "redden". In dat magazijn werkte ook iemand die mij de weegschal uitlegde. In de ene bak gooi je 10 stuks van iets. Dan gooi je in de andere bak de inhoud van een hele doos en je wist precies hoevel stuks er dan inzaten....Magisch.

Ook heb ik op de afdeling waar de tekeningen werden gearchiveerd gewerkt. Chef daar was toen Adje van Heringen. Wat ik heel bijzonder vond was dat er in het bedrijf een blinde man werkte. Die was met draadjes bezig en maakte een soort van kabelbomen. "Blindelings" wist hij de juiste lengtes te vinden en maakte precies wat de opdracht was.
Veel namen uit die tijd weet ik niet meer. Chef van de afdeling waar ik onder viel heette Simon. Afdelingschef was Wally Mauris. Ook werkte daar een vriend van Rob Zweerman, Koos van Hoorn.
Gezellig waren de pauzes op de afdeling. Ik zat dan met de jongens van de automaten draaierij te eten ed. Koffie uit de automaat kostte een kwartje. Ik herinner mij nog Toon de kleine man met de vele verhalen, Jan Glaap werkte als controleur. En er was een man werkzaam afkomstig uit Schotland. Dan had je nog de gereedschap makerij. Daar kon je als je het goed aanpakte van alles laten maken, boren slijpen, hard solderen ed. Ik heb toen geregeld dat ze een onderdeel voor mijn bromfiets maakte en al mijn boortjes slepen. Omdat ik toen de jongste daar was (17 jaar) was ik regelmatig de klos met grappen en grollen. Ik heet Hans maar werd steevast Jan genoemd... Ja zo leer je het leven kennen.

Wat mij bij is gebleven dat het een enorm groot bedrijf was kwa hal en kantoren. Zoals gezegd ik kon toen overal komen en kijken, iets wat denk ik in de glorie dagen niet voor iedereen mogelijk was. Ergens begin dit decennium ben ik nog een keer terug geweest. Toen zat het bedrijf HP daar gevestigd. Er was 's nachts een inbraak melding en ik moest daar naar toe. Ik heb toen (extra uitgebreid) het pand bekeken om te zien of er iemand binnen zat. Dat deed ik om die herinnering van 1977, 26, 27 jaar na dato, nog een keer mee te maken. Echter er was heel veel verandert en het grote en ruimtelijke waar ik had gewerkt was er niet meer. Alles was in hokken verdeeld en ondanks dat ik daar 3 maanden had kunnen rondlopen was de herkenning weg. Jammer.

Verder: mijn vader Cor Jansen overleed in 1988, 64 jaar oud. Rob Zweerman had ten tijde van het werk daar een secretaresse Jannie van de Poll. Daar is hij in medio jaren 90 mee getrouwd. Rob overleed in 2010, 82 jaar oud.

Reactie 25:

John Heijmann (ex-werknemer Tealtronic en Daisy Systems), 02-12-2011: Met veel plezier heb ik op deze pagina nog even de historie, waarvan ik ook deel heb mogen maken, in een adem doorgelezen. De nodige oude herinneringen kwamen weer naar boven van dat, toen voor mij toch, indrukwekkende bedrijf Tealtronic (Nijmegen) en later Daisy Systems (Wychen).

Ook ik was een van de mensen die 'in de keuken' in San Jose (California US) hem mogen meekijken in die Daisy Systems-tijd (1978). Ik werkte toen samen met mijn 'baas', de inmiddels legendarische Nol van Eck, die een klein genie was op computergebied, zowel op hardware als softwarevlak. Voor enkele jaren terug runde hij nog een computerservicebedrijf in de regio Nijmegen.
In US werkten we, onder Daisy Systems, samen met Jeff Lane, John Henry e.a. die toen uit Bicaroe Inc. voortkwamen dat weer gerelateerd was aan Tealtronic. System2500 was een afgeleide van IBM System 3741, voorloper/famile van System 32 (later S/36, S/38, AS/400...) Eerst werd me gevraagd om dat bij IBM inhouse te gaan doe. Nadat ik daarvoor als klant (assembly language programma's testen op S/32) een afspraak bij IBM had gemaakt, werd ik daarna binnen de korste keren door de IBM-directeur van NL persoonlijk teruggefloten: 'concurrenten komen er bij ons niet niet in'.
Jef is met zijn gezin nog een half jaar in Nederland komen wonen om ons te ondersteunen. Dat was ook een spannende tijd toen we bij de naastgelegen limonadefabriek het IBM System 32 'aan de tand gingen voelen' concurrentenonderzoek heette dat toen. IBM vond het maar wat vreemd dat een limonadefabrikant (onze buurman) een assembler voor S/32 nodig had, de enigste in Europa. Normaliter draaide men er alleen vaste applicaties op, vandaar.

Als het goed is heb ik nog brochures en andere spullen uit die tijd bewaard welke ik tzt ook via het Internet zal ontsluiten.

Regelmatig kwam ik in al die jaren daarna nog wel eens oud-collega's tegen die een indruk op mij hadden achtergelaten:
- Jan van Maanen Friden (1970-1975), Tealtronic (1975-1977), Daisy Systems (1977-1981), Tulip (1981-1998)
- Ikzelf: John Heijmann Tealtronic (1976-1977, Daisy Systems 1977-1979)
- Nol van Eck initiatiefnemer MaasWaalWeb.nl, Eckel Internet Services
- en verder nog: Jan Coenders (heeft nog veel informatie uit die tijd op Internet staan, oa http://www.jancoenders.nl/daisywheel.html over Ontwerp en bouw van prototypes van een DaisyWheel printer), Nol van Eck, Berry Morsing, Otte Brunsting, Sietse Achterop......
Vele oud-collega's zijn 'heengegaan' of zitten met Pensioen en zelfs enkelen zijn gelukkig nog actief op Internet, bijv. LinkedIn.

Ik ben benieuwd of ik er nog meer tegenkom virtueel op Internet of real in het echt. Het kan nog zolang we gezond blijven en het leuk vinden om samen terug te kijken nu we in de 'luwte' des levens geraken en de jongere nerds het van ons moeten overnemen met cloud-computing, smartphones en 3D-printers en nog veel meer. Hulde en dank aan allen die ons inmiddels verlaten hebben danwel niet meer in staat zijn om (gemakkelijk) te communiceren in de moderne tijd. We hoorden bij de pioniers en schreven geschiedenis mee over computers en printers.

Ook dank aan de inspanning van de medewerkers van dit mooie archief.

Reactie 26:

Jan Deckwitz, 12-12-2011: De vele foto's die u geeft van het Friden /Singer-tijdperk in Nijmegen zijn ook voor mij een herinnering aan een periode in mijn werkzaam leven. In 1963 solliciteerde ik hier en werd aangenomen als instructeur electronicaproducten. Eerste opdracht was (ongelooflijk maar waar!): Organiseer een omscholing en bijscholing zodat alle medewerkers (ca 1500) in het bedrijf in staat zijn aan de ontwikkeling en productie van electronisch producten te werken. Een werkweek van 50 tot 60 uur per week was in de eerste jaren normaal. De eerste (electronische) machine die bij Singer werd gemaakt was de 6010 met als invoer- en uitvoerorgaan de gemodificeerde flexowriter. Snel hierna kwamen de 5010, de 5005, EC130 en EC132.

Met de invoering van de 5010 kreeg ik ook de verantwoording voor de proefproductie van de electronische apparaten. Dit gebeurde met een groep van 4 á 5 man. Een van eerste medewerkers hier was Wim van Snippenberg die in opleiding was voor productionengineer maar die met mij de opleidingen ging verzorgen, een zeer fijne collega. Vanuit de proefproductie werd elke dag de ervaring teruggekoppeld naar de productievoorbereiding en R&D,

Een bijzondere periode was de voorbereiding en opzet van een productiebedrijf in Roemenië. Het betrof hier de productie van de electronic calculator EC130 en later de EC132. Dit gebeurde in 1968-1969.

Doordat de R&D in Nederland werd beperkt en er geen nieuwe producten vanuit de USA werden aangeboden, was het bedrijf ten doode opgeschreven. Velen verlieten het bedrijf. Persoonlijk heb ik nog ruim een jaar leiding gegeven aan twee productieafdelingen en hierna nog ongeveer een jaar aan de Kwaliteitsdienst. Het kon niet uitblijven, het bedrijf ging in 1975 ten onder. Met veel plezier denk ik terug aan het bedrijf maar vooral aan de mensen met wie ik heb samengewerkt. Het was voor mij een onvergetelijke tijd.

P.s. In de berichten lees ik dat er enkele keren een reunie is gehouden. Wie organiseert dit?

Reactie 27:

Frank Modin, 17-04-2012: Hej Noviomagus,

My first visit to Nijmegen was in January 1961. Friden started up a new sales organization In Sweden in 1961, and with 19 month of experience in IT (called EDP at that time) in an insurance company, I was hired as their first programmer. The courses were held at the new factory in Nijmegen (moved from Arnhem), and we lived at Hotel Val Monte in Berg en Dal. Some years later the education centre was moved to a new building at the hotel. On one of your pictures about Friden, I am sitting with colleagues from some other countries. However that picture was from a second course later the same year.

The manager of the hotel was during the war a pilot in the RAF. This was my first professional contacts internationally, and I have a lot of good memories of interesting chats in the evenings and also of the taste of "Oude Genever".

The Friden company was started in 1933 by Carl Fridén - a Swedish engineer who started his career in Swedish Match. Looking for material for the Friden history, I found a lot from the US, and also from you. Unfortunately my knowledge in Dutch is limited. The Google translator offers some help - but if you have more material available in English I would be grateful. (I also know a little of German).

I am particularly interested of the Friden 6010 Computer - the first fully electronic self contained work station. It was, as I remember, a joint venture with Philips. The new idea was to use standardized blocks of electronic circuits instead of using discrete transistors and components. Those blocks can be seen as precursors to integrated circuits.

In parallell I will try to investigate more on Carl Fridéns background. He was born in Alvesta 1891 and died in 1945. An oldie in my age seems to have some material.

Frank Modin, Täby, Sweden

Reactie 28:

Nico Willemse, 22-08-2012: Leuk om te zien dat mijn gewezen wielren-partner W.Willems ook een reaktie instuurde.
Ja, Friden was ‘n apart bedrijf met een mysterieus tintje. Het ging immers over semi- en totale computers en dat was toendertijd (1967 – 1970, toen ik daar werkzaam was) nog een beetje ver van mijn bed voor velen. Natuurlijk stond de assemblage en verkoop van de Flexowriter centraal en zoals reeds aangegeven in een ander artikel, een beetje te vergelijken kwa vervaardiging van documenten maar dan tevens van het versturen ervan, met het inmiddels verouderde TELEX-apparaat n.l. het werken (vastleggen van gegevens in) met een ponsbandje.
Toendertijd werkte ik op de computerafdeling bestemd voor de administartieve automatisering. Het begon met een Honeywell-Bull 2000 (een kaartcomputer met tape-units daaraan gekoppeld) en daarna een I.B.M. 360/30, tevens een kaartcomputer maar waar reeds disk-units op waren aangesloten. Je begon op die afd. met de conventionele kaartmachines zoals de reproducerende stansmachine, sorteermachine en kaartcollator. Bakken vol met ponskaarten moesten dan worden gesorteerd om daarna door de computer te worden ingelezen. Dat ging zowel om te verwerken gegevens alsmede source-programma’s die moesten worden gecompileerd naar object programma’s zodat de computer ze kon accepteren en er gegevens mee kon verwerken in de central processing unit met gedeeltelijke interne opslag maar vooral externe opslag (tapes/disks). Had je de fase van de ponspoezen gehad (meisjes die de kaarten op de ponsmachines fabriceerden) en de dagelijkse verwerking op de conventionele apparatuur, dan kreeg je de kans om computer-operator te worden. We werkten in shifts en vooral de nachtshift was van tijd tot tijd een dolle boel. Je draaide ‘s nachts programma’s die uren duurden en dan werd de verlaten keuken op de tweede verdieping, voor een gedeelte boven de assemblagehal, stiekum bezocht en werden de koelkasten geplunderd om het een en ander te nuttigen. De gangen beneden werden gebruikt als ‘n soort sjoelbak waarbij van alles vanaf de ene kant de andere kant bereikte. Ook de staaltjes om over de disk-units te springen werden regelmatig uitgehaald.
Friden beschikte over een grote staf van personeelsleden die zich bezig hielden met die administratieve automatisering. Er was ‘n algemeen hoofd van de complete automatiseringsafdeling en daarnaast ‘n hoofd Systeemanalyse, ‘n hoofd Programmering en ‘n hoofd Computerzaal-beheer. In totaal waren er ongeveer 30 tot 40 personeelsleden aan verbonden. Als je eenmaal de status van Computer-operator had bereikt, betekende je al heel wat en kon je met opgeheven hoofd van de ene naar de andere kant van de assemblage-hal lopen. Je status werd aanzienlijk groter als je Programmeur of Systeemanalist was.
De assemblagehal annex hoofdkantoor, lag langs de spoorlijn die over het Maas- en Waalkanaal voerde en achter de Philips-vestiging.
In de tijd dat ik daar werkte, werd er driftig gepionierd om tot de assemblage van een eigen computer te komen. Volgens mij was dat de Friden 10 – computer. Er is veel mee getest in het bijkantoor aan de Berg en Dalse weg. Of deze computer ooit in produktie werd gebracht is mij onbekend.
De saamhorigheid was groot (behalve ‘s nachts J) onder het personeel hetgeen zich uitte in een personeelsvereniging met o.a. een voetbal- en volleybalteam daaraan verbonden. In beide teams mocht ik van de partij zijn hoewel ik als wielrenner daar in de zomermaanden geen gebruik van maakte. Bij het voetbalteam had ik de eer om achterin samen met de ex-NEC-profvoetballer Bicentini te spelen.
Velen van mijn ex-collega’s zijn helaas op ‘n te jonge leeftijd overleden. Mijn volgende stap na Friden was het eerste Softwarehouse “VOLMAC Automation Center” van de heren van Oostrom en Mol. Ik werkte voor VOLMAC in Rotterdam en Arnhem en had aan de werkzaamheden bij Friden een goede leerschool.
Nico Willemse Gen.Manager Global_Soft Group CURACAO

Reactie 29:

Piet Kippenbroek, 27-10-2012: Hallo allemaal! Da's lang geleden. Zoekend naar een hotel bij Nijmegen kwam ik Hotel Val-Monte weer tegen, waar ik in de 60'er jaren menigmaal heb gelogeerd.
Ik werkte van ca. 1963 tot ca. 1966 als field service engineer bij het verkoop- en servicekantoor van Friden op het Regentesseplein in Den Haag. Kantoordirecteur was Edgar Plaza, hoofd service was de heer Lindesmit, collega's o.a. Wil van Wiggen en Aad den Heyer. Veel werk bij o.a. ministeries, oliemaatschappijen en in de bollenstreek. Eerst met tram, bus en fiets (ik was pas 16 toen ik begon), later met de auto. Producten die ik heb geserviced zijn o.m. de STW (die in Nijmegen werd gemaakt), AP4 en 130 en 132. Training in Hotel Val-Monte in Berg en Dal en 's avonds uit in Nijmegen, kortom een feest...
Later ben ik Cor Beekhuis, die in Nijmegen heeft gewerkt, bij Tektronix tegengekomen.
Met vriendelijke groeten, Piet Kippenbroek
P.S. Leuke filmpjes over Hotel Val-Monte op www.goldentulipvalmonte.nl

Reactie 30:

Rene Martens, 23-02-2013: Naar aanleiding van deze verhalen rondom de FRIDEN fabriek in Nijmegen, waar ik zelf overigens nooit binnen ben geweest, schreef ik mijn Herinneringen aan Friden, het bedrijf dat mij de start voor mijn beroepskeuze en verdere carrière vorm heeft gegeven.

Reactie 31:

Jan van Ooijen, 01-03-2013: Kan me nog herinneren dat toen ik in begin 70er jaren bij transportbedrijf H.S. Frederiks werkte, afvalcontainers vol afgekeurde/ mislukte printplaten van Friden naar de afvalverwerking heb gebracht.
Men heeft het over een flexowriter maar het gros van de lezers heeft er natuurlijk geen idee van wat voor kabaal deze apparaten maakten. Hier een model uit 1959: youtubefilmpje

Reactie 32:

Roy Stuve, 10-10-2013: Toch bijzondere tijd, ik ben later gekomen in de tijd van Tealtronic 1975, daarna Daisy Systems Verkoop. Heb ook nog de Computyper en Flexowriter verkocht. Tijd van Daisy Systems de grote bureau computer (floppy) de 2500 verkocht bij administratie en accountantskantoren. Tijd van Kees Sijpkens en Frans Kniese. Mooie tijd was het, tot en met 1983 gewerkt.
Mvg Roy Stuve